w3Downloads- مرجع دانلود جدیدترین مقالات ورد و پاورپوینت

تعریف دوپینگ

طبق تعریف کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک دوپینگ عبارتست از تجویز یا مصرف یک ماده خارجی-یا ماده درون زای بدن،با مقادیر غیر عادی و یا راه استعمال غیر طبیعی توسط شخص سالم با هدف افزایش کارآیی ورزشی.

دوپینگ به معنای استفاده از مواد متعلق به گروه داروهای ممنوع،محدود شده و یا استفاده از روشهای گوناگون غیرمجازی میباشد.به قول خوان آنتونیو سامارانش رئیس کمیته بین المللی المپیک،دوپینگ نوعی تقلب است که از جنبه های مختلف منجر به انحطاط و مرگ میشود:

مرگ فیزیولوژیک چرا که دستکاری غیرقانونی در فرایند طبیعی باعث تغییرات شدید و گاهاً برگشت ناپذیری در بدن میشود.

مرگ جسمی نظیر برخی موارد اسف بار مرگ ورزشکارانی  که در سالهای اخیر مشاهده شده است.انحطاط روانی و شخصیتی ناشی از رضایت شخص به تقلب،نادیده انگاشتن توانایی ها و ظرفیت های شخصی و بزرگ کردن ناتوانی ها و معایب.و بالاخره انحطاط اخلاقی به واسطه تعدی فرد از قوانینی که تمام جامعه بشری پابند آن هستند.

از سوی دیگر در سالهای اخید پدیده ای بنام«پارا دوپینگ» نیز پا به عرصه وجود نهاده است که عبارتست از دادن دارو به یک ورزشکار توسط حریف جهت کاهش کارآیی وی و یا بدنام کردن ورزشکار .

دوپینگ در عصر جدید:در سالهای اخیر همگام با پیشرفت دانش پزشکی و داروسازی در کنار استفاده صحیحی از کشفیات روزافزون این علوم،متاسفانه عده ای با افراد سودجویانه استفاده نابجا از داروها را در جامعه اشاعه میدهند.یکی از عرصه های این سودجویی کاربرد غیر از داروها در ورزش و ترویج آن بوده است که اهداف اقتصادی،اجتماعی و حتی سیاسی در ورای این موارد استفاده نابجا وجود دارد.موارد فراوان خلع مدال،عوارض زیانبار گسترده جسمی و روحی گزارش شده از ورزشکاران و بالاخره موارد مرگ و میر قابل توجه ناشی از ارتکاب دوپینگ،حاکی از گسترش تکان دهنده این ضد ارزش در صحنه ورزش میباشد.در سال1981 یک بررسی در بین دانش آموزان ورزشکار آمریکایی نشان داد که 80 درصد افراد تحت مطالعه حداقل یک مورد سابقه استفاده از الکل،20 درصد از آنها سابقه مصرف ماری جوانا و 2 درصد از این افراد تجربه مصرف استروئیدهای آنابولیزان را داشته اند.در یک بررسی دیگر بر روی رشته های دیگر ورزشی کمترین میزان کاربرد داروها در رشته هاکی روی چمن و بیشترین میزان کاربرد در رشته های وزنه برداری و دومیدانی ثبت شده است.در حال حاضر تمامی سازمانهای اجرایی ورزش و در راس آنها کمیسیون پزشکی کمیته بین المللی المپیک که از سال 1976 فعالیت رسمی خود را شروع کرده مسئولیت مبارزه با دوپینگ را در سراسر جهان برعهده دارند.این سازمانها تدوین و انتشار فهرست هایی همراه با تجدید نظر مداوم را در برنامه کار خود قرار داده اند و به انتشار این فهرستها همراه با انتشارات آموزشی دیگر و نیز انجام آزمایشات دارویی روی نمونه های گرفته شده از ورزشکاران نسبت به ریشه کنی دوپینگ اقدام مینمایند.

تاریخچه دوپینگ

دوپینگ از واژه های هلندی به معنی آیین غسل تعمید مسیحی گرفته شده است.قدمت doop  دوپینگ در ورزش به دو هزار سال قبل از میلاد برمیگردد،جایی که هومر در نوشته های خود به مصرف قارچهای غنی از پروتئین توسط گروهی از ورزشکاران یونان باستان اشاره نموده است.و یا به روایتی دیگر واژه دوپینگ از زبان آفریقای جنوبی مشتق شده است.اشاره به یک نوشیدنی الکلی باستانی دارد که به عنوان محرک در مراسم رقص استفاده می گردید.بتدریج این واژه استقاده گسترده تری کرد و در ورزش امروز به معضلی تبدیل شده است.این واژه در دنیای امروز  به معنای استفاده ورزشکار از مواد یا روش هایی است که به قصد افزایش کارآیی در ورزش انجام می شود.برخی ورزشکاران از حدود 40 سال پیش از هورمونهای جنسی مردانه و مشتقات آنها برای نیروزایی استفاده میکرده اند که امروزه بسیاری دچار عوارض آنها از جمله سرطان کبد شده اند.اخیراً داروهای جدیدتری مورد استفاده برخی ورزشکاران قرار میگیرد که هنوز حتی اثر بخشی آنها در افزایش نیروی جسمی مورد مطالعه علمی دقیق قرار نگرفته است و عوارض بسیاری از آنها هنوز ناشناخته اند.به همین دلیل برای حفظ سلامت جسمی ورزشکاران و پیشگیری از عوارضی که آنان ناآگاهانه دچار میشوند،کمیته بین المللی المپیک استفاده بسیاری از آنها را ممنوع کرده است و آزمایشات متعددی برای اطمینان از این امر برروی ورزشکاران رقابتهای رسمی انجام میدهد.

کاربرد واژه دوپینگ کمتر از صد سال قدمت دارد.نخستین مورد مرگ بر اثر مصرف دارو در سال 1886 میلادی در یک مسابقه محلی دوچرخه سواری اتفاق افتاد.در سال 1910 میلادی دوپینگ برای اولین بار جنبه رسمی و قانونی پیدا کرد بطوریکه در این سال،در یک مسابقه اسب سواری،اسبهای مسابقه از نظر مصرف مواد نیروزا مورد آزمایش قرار گرفتند.در المپیک 1954 گزارشاتی مبنی بر استفاده از دارو توسط ورزشکاران شوروی سابق انتشار یافت.مرگ کورت انمار جانسون دوچرخه سوار دانمارکی در سال 1960 رم خبری تکان دهنده برای جهان ورزش بود.تا اینکه اولین آزمایشات دارویی در المپیک به سال 1968 در المپیک زمستانی فرانسه به عمل آمد.

رخدادهای مهم در تاریخ دوپینگ

اولین مورد مرگ ورزشکاران در سال1886 رخ داد که یک دوچرخه سوار به نام لینتون در اثر استفاده بیش از حد داروی تری متیل درگذشت.

در مسابقات المپیک یک دونده ماراتن به نام توماس هیکس در اثر مصرف برندی و استریکلین در شرف مرگ قرار گرفت.

دهه 1950-روس  ها از هورمون های مردانه برای افزایش قدرت و نیرو استفاده نمود و آمریکایی ها نیز استروییدها را به این منظور استفاده نمودند.

1960- دوچرخه سوار دانمارکی در المپیک رم به علت مصرف بیش از حد آمفتامین ها فوت کرد.

1964- افزایش قابل توجهی در ظاهر عضلان ورزشکاران در المپیک دیده شد که شک در مصرف داروها را برانگیخت.

1967- کمیته بین المللی المپیک بعد از مرگ تامی سیمپسون به علت مصرف غیر از آمفتامین ها واکنش نشان داد.

1968- این کمیته با تعریفی از دوپینگ لیست داروهای غیرمجاز را ارایه داد و بدین ترتیب انجام آزمایش در بازیهای المپیک شروع شد.

 1988- در المپیک سئول،تست بن جانسون از نظر مصرف استروئید های آنابولیزان خلع و از ورزش محروم گردید. همچنین دو وزنه بردار بلغاری که به مقام نخست المپیک دست یافته بودند به علت دوپینگ محروم شدند.

1994- دیه گو مارادونا فوق ستاره فوتبال آرژانتین در مسابقات جام جهانی 1994 آمریکا به علت مصرف داروهای محرک از همراهی با تیمش محروم گردید و بدین ترتیب آرژانتین بدون مارادونا از آن دوره مسابقات حذف گردید.

2000- برای مبارزه هر چه شدیدتر با این پدیده شوم،کمیته مبارزه با دوپینگ تشکیل شده و آماده برخورد جدی با متخلفین در مسابقات المپیک 2000 سیدنی می باشد.

دوپینگ می تواند باعث مرگ شود

دو پینگ (Doping) در ورزش، به استفاده از مواد و داروهایی گفته می شود که این داروها نیرو و کارایی انسان را تا حد بالایی افزایش می دهد، و مصرف آنها توسط سازمانهای مجری و ناظر رقابتهای ورزشی ممنوع شده است.

البته این تعریف مشخص میکند که مصرف تمام مواد نیرو دهنده نمی تواند جزو مصارف دوپینگی به حساب رود، عموما” داروها ومواد دوپینگی، مواردی هستند که سازمانهای اجرا کننده رقابتهای ورزشی مصرف آنها را ممنوع کرده است. پس بدین صورت مصرف مواد و دارهای نیروزای غیرمجاز را می توان دوپینگ نامید.

کاربرد غیر مجاز داروها در جوانان

دوران جوانی:مرحله قدرت و آسیب پذیری زیاد شناخته شده است.طغیان احساسات جوانی و طلب شهرت و مقام میتواند جوانان ورزشکار را در برخی از موارد تشویق به کاربرد غیر مجاز دارو نماید.در نتیجه یک مطالعه بر روی جوامع غربی،داروها و موارد کاربرد غیرمجاز،برحسب میزان مصرف آنها به ترتیب الکل،ماری جوآنا،دخانیات،آمفتامین ها،داروهای توهم زا و کوکائین،ویتامین ها و بالاخره استروئیدهای آنابولیزان گزارش شده اند.

به دلیل حساسیت سنی ویژه،ایجاد مقاومت درونی در جوانان از طریق ارائه آموزشهای مفید در خصوص داروها و عوارض مخاطره آمیز آنها،بهتر از منع مستقیم و اعمال مجازاتهای شدید است،گرچه اتخاذ شیوه های قانونی نیز در جای خود در مورد افراد ضرورت دارد.

انواع دوپینگ

رایج ترین مصرف مواد و داروهای دوپینگی از طریق خوردن، نوشیدن یا تزریق این نوع داروها است. که به این نوع مصرف، نوع خوراکی، مصرفی یا تزرقی گفته می شود.

اما نوع دیگر آن، دوپینگ خونی است. در این نوع دوپینگ، خون شخصی به شخصی دیگر (با گروه خونی یکسان) و یا خون همان شخص به خودش (بعد از یک دوره ذخیره) از طریق رگ تزریق می گردد. این کار باعث می شود تا توانایی انتقال اکسیژن در خون شخص تزریقی بالا رود تا بنابراین استقامت آن شخص نیز افزایش یابد.

دوپینگ خونی معمولا” برای ورزشهای استقامتی مثل دو میدانی/ماراتون، دوچرخه سواری و اسکی کارایی دارد.

شورای بین المللی موزه ها 1 ICOM چنین تعریف می کند:موزه موسسه ای غیر انتفاعی و دائمی است که در خدمت جامعه قرار دارد و همگان میتوانند از آن استفاده کنند و آثار و شواهد  عمده مربوط به مردم و محیطشان را با هدف مطالعه، آموزش و تفریح در اختیار می گیرد، نگهداری می کند، مورد تحقیق قرار میدهدو به نمایش می گذارد.

در ماده 2 فرمان 1542-45 سیزدهم ژوئیه 1945 فرانسه آمده:

به هر کلکسیون متشکل از آثاری که دارای ارزش هنری، تاریخی یا باستان شناسی باشد و به صورت دائمی در معرض تماشای عموم قرار گیرد موزه اطلاق می شود.

 تعریف اشیاء موزه ای:

اشیاء موزه ای یا اموال فرهنگی تاریخی به کلیه آثاری که از گذشتگان به دست ما رسیده و توسط نسل حاضر به لحاظ ارزشهای هنری در جامعه شاخص می شود یا آثاری که نشان دهنده اندیشه، فرهنگ و تمدن انسان باشد.

 موزه مادر چیست؟

بزرگترین و پر محتواترین موزه است که انواع آثار را دارد. مثل موزه ایران باستان که به موزه ملی ایران تغییر نام داده است.

 انواع موزه ها:

به طور کلی موزه ها به سه دسته عمده تقسیم می شود:

1-تاریخی:

شامل هر نوع شیئ و اثر تاریخی و هنری که مربوط به مردم و افرادی که در طول

 دورانهای ماقبل تاریخی از خود آثار فرهنگی به جا گذاشته اند و نیز ابزار و موارد و اسناد دیگری که نشان دهنده تاریخ  و فرهنگ و تمدنهای قدیم و جدید و مترقی ملل باشد.

2- موزه علمی:

دارای اشیاء و موادی هستند که دست بشر در آفرینش آنها دخالتی نداشته مثل گیاهان، جانوران، حشرات، سنگها، خاکها، سنگواره ها و غارها و...

3-موزه هنری:

شامل اشیاء و آثار هنری و زیبایی که دست بشر وذوق وی در آنها دخالت داشته، گاهی به آنها صنایع مستظرفه، هنرهای زیبا و صنایع دستی گویند.

 موزه های تاریخی به این صورت طبقه بندی می شوند:

مردم شناسی: شامل پوشاک، صنایع دستی کشاورزی قدیم و جدید، انسان شناسی، مکاتب و فرقه های مذهبی، آداب و سنن اجتماعی.

باستان شناسی: آثار حجاری و نقوش برجسته، آثار معماری و شهرسازی، سکه ها، مهرها و نشانهای حکومتی.

تاریخی: شامل وقایع مهم تاریخی، نهضتها، اسلحه شناسی قدیم و جدید و موزه های اختصاصی برای یک شخصیت تاریخی.

موزه های علمی شامل:

 موزه تاریخ طبیعی: که ماهیها و جانوران، جانورشناسی، گیاه شناسی و موزه سنگ و سنگواره ها را شامل می شود.

موزه فنی: که شامل وسایل نقلیه، ماشین آلات، اختراعات و اکتشافات است.

      - موزه های هنری شامل:

1- موزه های نقاشی، معماری، مجسمه سازی، آثار کلاسیک و مدرن در قالب هنرهای معاصر و موزه هنرهای ملی یا هنرهای زیبا.

موزه هنرهای تزیینی و صنایع: کنده کاری و منبت کاری، خط و کتابت و خوشنویسی، جواهرسازی، سرامیک و کاشی، شیشه، سفال و آبگینه، صنایع دستی و لوازم خانگی، فرش، منسوجات و پارچه، اسکناس و سنگ قبر. 

طبقه بندی 9 گانه موزه ها:

موزه ملی کشور_ موزه منطقه ای _ موزه محلی _ موزه تخصصی _ موزه موضوعی _ موزه پژوهشی _- موزه اهدایی _ - موزه خصوصی و کاخ موزه ها.

 1- موزه ملی: در برگیرنده همه اشیاء کشور است که باید منعکس کننده تاریخ تمدن و فرهنگ یک کشور باشد و اشیاء آن باید منحصر به فرد، نفیس و در شأن ملی باشند.

 2- موزه منطقه ای: در استانها و با ویژگی معرفی فرهنگ و تمدن منطقه تشکیل می شود.

 3- موزه محلی: جنبه معرفی فرهنگ حوضه جغرافیایی متعلق به آن شهر را دارد و آداب و رسوم و مردم شناسی منطقه را معرفی می کند.

 4- موزه تخصصی: معرفی رشته تخصصی را بر عهده دارد. مثل موزه های آبگینه و سفالینه،  موزه فرش و ...

5- موزه موضوعی: بیان کننده موضوعی خاص است. مثل موزه لاهیجان (تاریخچه چای در ایران)، موزه رختشویخانه زنجان.

 6- موزه پژوهشی: این موزه ها در کنار مکانهای تاریخی که مورد کاوش، پژوهش و مرمت قرار می گیرند ایجاد می شوند. مثل موزه تخت جمشید، هفت تپه و....

 7- موزه اهدایی: اشیایی که به صورت یک مجموعه از سوی اهداکننده با شرایط خاص ایجاد می شوند مثل موزه آبکار و بهزاد.

 8- موزه خصوصی: مجموعه داران اشیایی را در معرض دید عموم قرار می دهند مانند موزه کندلوس.

9- کاخ موزه: کاخهایی که از لحاظ دارا بودن آثار هنری و شیوه معماری جزو آثار تاریخی کشورند، در معرض دید عموم قرار می گیرند و اشیاء درون آنها یا متعلق به خود کاخ یا از جاهای دیگر است. مانند کاخهای سعد آباد، نیاوران و گلستان. 

طبقه بندی اشیاء موزه ای:

اشیاء باستان شناسی، اشیاء مردم شناسی، اشیاء هنرهای دستی، اشیاء هنرهای معاصر.

1-   اشیاء باستان شناسی: اشیاء حاصل از حفاریها و کاوشها که بیش از صد سال قدمت دارند. و بر اساس کاربری، قدمت و حوضه جغرافیایی طبقه بندی می شوند.

2- اشیاء مردم شناسی: اشیایی با قدمت کمتر از صد سال که در زندگی امروز ما هم حضور دارند. با توجه به تنوع فرهنگی ایران اشیاء زیادی در این زمره قرار می گیرند. اشیاء فنون معیشت کشاورزی، دامداری و...، اشیاء مربوط به مسائل اجتماعی مانند مدارک، ابزار جنگی، زینت آلات و ...، آیین و مراسم، وسائل مربوط به نوروز و محرم و ...، وسائل معماری، ابزار ساختمان سازی و تزئینات ساختمان. هنرها مانند اشیاء نقالی، پرده خوانی، رقص و ... صنایع دستی، دانشهای عمومی، وسائل پزشکی، حجامت و شکسته بندی و ...

ابزار کیمیاگری و ستاره شناسی. ظروف نگهداری خوراک و آسیابها. پوشاک، دامنها، پاپوشها و... اعتقادات و وسائل مربوطه مانند نظر قربانی، دعاها و ... به طور کلی اشیاء مردم شناسی بر اساس موضوع طبقه بندی می شوند.

 3- اشیاء هنرهای دستی: در زمان حال ساخته می شوند ولی از نظر فرم و نقش و تزئینات تقلیدی از گذشته اند که بر اساس جنس و تکنیک طبقه بندی می شوند. مانند:

 دستبافته ها، فلزکاری، قلمزنی، زرگری، قلاب بافی، عرقچین، گیوه. هنرهای کتابت شامل جلد سازی، تذهیب و تشعیر. کاشی کاری، سفال گری، شیشه گری، صنایع چوب و  سوزن دوزی.

4- اشیاء هنرهای معاصر: این اشیاء نه قدیمی اند نه واجد هنرهای سنتی بلکه اشیاء نخبه و هنری با خلاقیتها و ابتکارات جدیدند.                                                                                 

بعضی موزه های عمومی به سبب تخصصی بودن کلکسیونهایشان تحت نظارت مدیریتی غیر از اداره کل موزه ها یا وزارت فرهنگ و ارشادند. مانند وزارت آموزش و پرورش، وزارت دفاع، اقتصاد و دارایی، ارتباطات و فناوری اطلاعات.

تفاوت موزه های طبقه بندی شده و کنترل شده در این است که  مسئول موزه های طبقه بندی  شده کارمند دولت محسوب می شود.

 تاریخچه ایجاد موزه در ایران:

در دوره قاجار سازمانی به نام اداره عتیقات به ریاست ایرج میرزا و موزه ای به نام "موزه ایران"  تأسیس شد. اما این اداره صرفا به جنبه های ظاهری حفظ آثار توجه داشت و فقط برای سرگرمی افراد خاصی ایجاد شده بود. با انتشار روزنامه ها و آشنایی با فرهنگ غرب از طریق مسافرت به اروپا لزوم ایجاد موزه مطرح گردید. چنانچه در قانون اداره وزارت معارف2 مصوب 1328 ق. به تشکیل مجموعه های علمی- تاریخی و تأسیس موزه های تاریخی- علمی و صنعتی اشاره شده است.

نخستین موزه دولتی ایران توسط ناصرالدین شاه در داخل یکی از تالارهای وسیع عمارت خروجی کاخ گلستان احداث شد که مکان آن در بین کاخ شمس العماره و گوشه شرقی  باغ، یعنی تالار "سلام" قرار داشت. ولی شاه تحت تأثیر موزه های غربی تصمیم گرفت موزه ای تحت تأثیر غربیها تأسیس کند. بدین منظور بناهای قدیمی شمال کاخ گلستان را تخریب و به جای آن "اطاق موزه" و "سرسرا" و "حوضخانه" و سایر ملحقات آن را ساختند.

از یادداشتهای محمد حسن خان اعتماد السلطنه در روزنامه ایران3 چنین بر می آید که آرایش و تنظیم تالار موزه و چیدن اشیاء و نصب تابلوها و ... تا حدود سال 1296 ق. طول کشیده است.

 در شماره 290 روزنامه ایران مورخ 1293 ق. چنین آمده است:

" هر کس از جواهر گرانبها و اشیاء نفیسه قدیمه از قبیل ظروف و مسکوکات و اسلحه و پرده نقاشی و ... داشته باشد، به جهت اتاق موزه همایونی لازم است به دارالطباعه آورده و به صنیع الدوله بنماید که به قیمت عادلانه بجهت دیوان همایون اعلی ابتیاع خواهد شد."

سالها بعد در سال 1295 ش. موزه ملی ایران1 در محل وزارت معارف و در یکی از تالارها برپا شد. در سال 1304 ش. به تالار آیینه کاخ مسعودیه2 نقل مکان نمود و سرانجام در سال 1316-1315 ش. به ساختمان جدید ایران باستان (موزه ملی فعلی) منتقل شد.

با تصویب قانون حفظ آثار عتیقه مکشوفه در ایران در سال 1309 ش. و بموجب ماده اول نظامنامه اجرایی قانون آثار عتیقه ایران مصوب دوازدهم آبان 1309 ش. "کلیه آثار صنعتی اقوامی که تا انتهای دوره زندیه در خاک ایران زندگی کرده اند، عتیقه نامیده می شود.

بر اساس تصویب این قانون نیمی از آثار اکتشافی از اماکن باستانی به دولت ایران تعلق می گرفت که به طور مرتب به موزه ایران باستان سپرده می شد و بدین صورت این موزه شکل واقعی و ملی به خود گرفت.همچنین اقداماتی هم در جهت تشکیل موزه های جدید در بقاع متبرکه صورت گرفت و تالارهایی هم در آستان قدس رضوی و آستانه حضرت معصومه در قم و ... به این امر اختصاص یافت.

  از آنجاییکه فلات ایران دارای تمدن چندین هزار ساله است، با انجام کاوشهای علمی متعدد در سرزمین ایران آثار فراوانی کشف گردید و به منظور نمایش و عرضه آنها نیز، موزه های زیادی در تهران و شهرستانها ساخته شد. و اینگونه آثار نفیس و تزئینی و عتیقه مکشوفه به تالارهای این موزه ها راه یافتند هر سال بر تعداد آنها افزوده گشت.

زعفران (Crocus sativus ) از تیره زنبق سانان ( Iridaceae ) می باشد. زعفران گیاهی است علفی، چند ساله، دارای کورم ( پداژه ) سفید رنگ که روی آن جوانه های راسی و جانبی وجود دارد. ریشه افشان، کوتاه و به طور معمول از قاعده کورم بر روی یک دایره خارج می شود. گل شامل گلپوش 6 قطعه ای 3 )کاسبرگ و 3 گلبرگ )، همرنگ و خوشبو، دارای 3 پرچم با بساک زرد رنگ، مادگی آن دارای خامه سفید، کلاله 3 شاخه ای و قرمز رنگ است.

برگ ها باریک و بلند به رنگ سبز تیره یا چمنی به طول حدود 20 تا 50سانتی متر، به تعداد 11- 5 برگ، گل ها و برگ ها داخل لوله ای غشایی به نام اسپات ( چمچه ) قرار می گیرند که وظیفه حمایت برگ و گل تا خارج شدن از خاک را به عهده دارد. این گیاه سه گان می باشد و تولید بذر نمی کند.

پراکنش زعفران در ایران

زعفران که به گل سلامتی، سلطان ادویه ها و طلای سرخ معروف است ارزشمندترین رستنی ایران و خاستگاه اصلی آن دامنه های الوند می باشد. کشت زعفران در ایران به سال های پیش از میلاد مسیح بر می گردد و در مناطق بسیار کم باران که دارای زمستان سرد و تابستان گرم هستند، گسترش دارد.

سطح زیر کشت و تولید زعفران در ایران

ایران به عنوان مهمترین تولید کننده زعفران دنیا می باشد. بر اساس آمار سال 1384، ایران با سطح زیر کشت 21/57694 هکتار، تولیدی برابر 9/239 تن زعفران در سال دارد که متوسط عملکرد کشت آبی و دیم به ترتیب 16/4 و 18/3 کیلو گرم در هکتار است.

95 درصد از زعفران کشور در استان خراسان جنوبی و 5 درصد در استان های یزد، اصفهان، فارس، کرمان و استان مرکزی کشت می شود.

پراکنش زعفران در دنیا

پس از ایران که 81 درصد از زعفران دنیا را تولید می کند، کشت زعفران در کشورهایی مانند یونان، اسپانیا، ایتالیا، بنگلادش، مغرب، هند و... رواج دارد.

خاک مناسب پرورش زعفران

از آنجایی که پداژه زعفران مدت نسبتاً زیادی ( 8- 5 ) سال در زمین می ماند، خاک آن باید سبک یا ترکیبی از شن و رس باشد تا پیاز بتواند در این مدت، علاوه بر تامین مواد غذایی، در مقابل شرایط خاص منطقه ای نیز مقاومت نماید. بنابراین، جهت رشد و نمو مناسب گیاه و تولید محصول مرغوب، زمین های حاصلخیز با زهکش مناسب و pH بین ( 8- 7) لازم است.

کاشت زعفران

از آنجایی که زعفران تولید بذر نمی کند، فقط از راه کورم ( پداژه ) می توان آن را تکثیر کرد. در اواسط مرداد ماه تا پاییز بسته به منطقه ( پیش از شروع یخ شکن زمین )، اقدام به خارج کردن کورم از زعفران زارهای مورد نظر یا تهیه آن از محل های مناسب می کنند. پس از آماده کردن زمین و اضافه کردن کود دامی، به صورت کرتی اقدام به کشت کورم در عمق 15 تا 20 سانتی متر شود. در این حالت به 2 تا 6 تن کورم برای کاشت یک هکتار زعفران کاری نیاز است.

فاصله کپه ها را 30×30 و در هر کپه 1 تا 3 پیاز در کشت سبک، 5 تا 7 پیاز در کشت متوسط و 7 تا 15 پیاز در کشت متراکم، می توان به کار برد که در این حالت ( عمر ) کشتزار زعفران متفاوت است.

داشت زعفران

زعفران از نظر نیاز آبی، بسیار کم توقع است و که نیاز به 7 بار آبیاری در سال دارد. همچنین، این نیاز هنگامی است که دیگر محصولات به آب نیاز ندارند. اولین آبیاری پس از کاشت محصول و بسیار مهم می باشد. این آبیاری باید طوری تنظیم شود که هوا زیاد گرم نباشد، چون ابتدا برگ ها سبز شده و بعد گل ها ظاهر می شود، که در نتیجه برداشت گل مشکل خواهد شد. به طور معمول، پس از اولین آبیاری زعفران زار گل ها زودتر از برگ ها از خاک خارج می شوند. آبیاری دوم 35 روز پس از آبیاری اول است، چنانچه آبیاری پس از برداشت گل انجام شود به آن گل پاک گویند. وجین علف هرز و کود دهی ( به ویژه کود دامی ) باید در همین مدت خفتگی انجام گیرد. آخرین آبیاری زعفران زار به نام زرد آب حدود اواسط اردیبهشت انجام می شود که پس از آن دوره ( خفتگی ) تابستانه زعفران آغاز می شود.

برداشت گل زعفران

بسته به عمق کاشت پداژه ها و بافت خاک، گل های زغفران طی یک تا دو هفته پس از آبیاری اول شکفته می شوند. گل های زعفران در صبح زود و به طور معمول یکجا برداشت می شوند، سپس در خارج از کشتزار، کلاله ها را از سایر قسمت های گل جدا می کنند. پس از روییدن گل ها، حداکثر 3 تا 4 روز برای برداشت محصول فرصت وجود دارد، که در صورت عدم برداشت به موقع گل ها ریزش نموده و کلاله ها شکننده می شوند. معمولاً طول دوره برداشت 20 روز طول می کشد.