- مرجع دانلود جدیدترین مقالات ورد و پاورپوینت

برچسب: مواد غذایی

خوراک، خوراکی، یا غذا خوردنی ای است که در جوامع متفاوت به صورت خام و دست نخورده، تغییر یافته یا نیمه تغییر یافته برای مصرف آماده می شود. خوراک می تواند منشأ حیوانی یا گیاهی (و یا گاهی معدنی) داشته باشد، و برای رفع نیاز تغذیه یا لذت بردن مصرف شود.

در گذشته جمع آوری خوراک به شیوه شکار یا چیدن میوه انجام می گرفت، ولی امروزه تهیه آن بیشتر با استفاده از مهارت های کشاورزی، دام پروری، و ماهی گیری صورت می گیرد.

عادات غذایی در فرهنگ های گوناگون مختلف است. اکثر جوامع با توجه به سنن و رسومشان رسم های مخصوصی برای آشپزی و اولویت های غذایی شان دارند. بسیاری از فرهنگ ها غذاهای خود را توسط روش های تدارک، شیوه های آشپزی، و تهیه غذا متنوع ساخته اند.

بنا بر گزارش نهاد بریتانیایی مهندسان مکانیک (IME)، نیمی از مواد غذایی در سرتاسر دنیا اسراف شده و به هدر می رود.

منشاءهای غذایی

اکثر خوراک ها منشأ گیاهی (همچون میوه ها، سبزیجات، صیفی جات، غلات و دانه ها) و جانوری (مانند گوشت، شیر و فراورده های آن، تخم مرغ و عسل) دارند. با این وجود برای تهیه غذا از گروه های دیگری همچون قارچ ها و باکتری ها (سرکه، ماست، پنیر و …) نیز استفاده می شود. به جز مواد آلی، مواد معدنی همچون نمک و آب نیز مورد استفاده قرار می گیرند.

خوراک ها را معمولاً به گروه های زیر تقسیم می کنند:

سبزیجات و میوه ها (سرشار از الیاف غذایی و ویتامینهای مختلف به خصوص ویتامین ث)

فراورده های گوشتی و تخم مرغ (سرشار از پروتئین و آهن)

شیر و فراورده های لبنی (سرشار از کلسیم، پروتئین و ویتامین ب)

نشاسته (نان، سیب زمینی، غلات، برنج)(سرشار از کربوهیدرات، ویتامین ب، الیاف، پروتئین و مواد معدنی)

چربی ها (سرشار از لیپید، ویتامین آ، ویتامین د (خامه و کره)، ویتامین ای و اسیدهای چرب)

قندها (سرشار از قندهای ساده)

آماده کردن غذا

درحالی که بعضی از خوراک ها را می توان به صورت خام و بدون ایجاد تغییری در آن ها مصرف کرد، غذاهایی هم وجود دارند که باید برای این که طعم دار یا قابل خوردن باشند، تغییراتی درآن هاباید داد.

از ساده ترین این تغییرات می توان شستن، خرد کردن و مخلوط کردن را مثال زد. بعضی غذاها نیز باید پخته شوند یا سرد شوند. ممکن است تغییراتی در آن ها به منظور نگهداری، خوش طعم کردن و تزیین کردن داده شود، که بخشی از آن ها به آداب و رسوم فرهنگ های گوناگون برمی گردند.

تأثیر فرهنگ و مذاهب گوناگون بر رژیم غذایی

رژیم های غذایی مختلف از مذهب و فرهنگ های تمدن های سراسر جهان تأثیر می پذیرند. در بسیاری از فرهنگ ها و ادیان مصرف برخی غذاها توصیه شده یا تابو شمرده شده است. به طور مثال، غذاهای حلال در اسلام و رژیم غذایی گیاهی در آیین جین و سیک مجاز شمرده شده اند.

برخی افراد نیز با توجه به عقاید یا سلامتی خود غذاهایی را که مصرف می کنند محدود می نمایند. به طور مثال، توصیه می شود افرادی که به بیماری های قلبی-عروقی، دیابت و با چاقی مبتلایند از غذاهای چرب و مواد قندی پرهیز نمایند.

رژیم غذایی نامناسب

عادت های غذایی در سلامتی و مرگ ومیر انسان ها نقش اساسی دارند. عدم تناسب میان انرژی دریافت شده از غذاها و سوزاندن آن موجب سوءتغذیه یا چاقی می شود. علت سوءتغذیه همچنین ممکن است کمبود نوعی ویتامین، مواد معدنی، پروتئین و غیره در رژیم غذایی باشد. سوءتغذیه خود موجب بروز بیماری های مختلفی چون کواشیورکور، ماراسموس، اسکوروی، کوری و غیره می شود.

مواد غذایی که هر روز باید بخورید

مواد غذایی ضروری جهت مصرف روزانه شامل میوه ها ، سبزیجات و پروتئین هایی هستند که برای داشتن بدنی سالم ، مغز و حافظه ای دقیق و قوی باید هر روز مصرف شوند. 15 ماده غذایی که شما را سالم نگاه می دارند.

تاثیر مثبت مصرف روزانه این مواد غذایی بر سلامت کلی بدن

برای داشتن بدنی سالم ، مغز و حافظه ای دقیق و قوی باید هر روز برخی از مواد غذایی مصرف شوند. 15 ماده غذایی که شما را سالم نگاه می دارند.

توت فرنگی و بلوبری:

توت ها و میوه های جنگلی از ارزش و خواص بسیاری برخوردارند چنانچه باید گفت اگر می خواهید حافظه خود را تقویت کنید، دانشمندان  کشف کرده اند غذاهایی سرشار از فیتوکمیکال ها (ترکیبات شیمیایی که بطور طبیعی در گیاهان بوجود می آیند و معمولاً اشاره به ترکیباتی دارند که بیشتر اثرات پزشکی دارند تا تغذیه ای) مانند بلوبری مشکلات حافظه را از بین می برد. ترکیب این میوه با مواد غذایی دیگر بسیار لذیذ می شود، طوری که این ماده را تبدیل به یکی از محبوب ترین میوه ها کرده است.

 سیر:

سیر یکی از منابع غنی آنتی اکسیدان یا همان سلاح اصلی بدن برای مبارزه با بیماری هاست. تحقیقات ثابت کرده مصرف 2 حبه سیر در هفته خطر ابتلا به سرطان را تا 50 درصد کاهش می دهد.همچنین مصرف سیر برای از بین بردن عفونت ها و باکتریهای خفته در بدن عالی هستند.

روغن زیتون:

از همین الان تصمیم بگیرید که روغن زیتون را جایگزین تمام روغن های مصرفی تان کنید تا از ابتلا به بیماری های خطرناکی همچون کبد چرب و سکته ی قلبی در امان بمانید.

 کلم بروکلی:

بروکلی با دارا بودن ترکیباتی بدن را در ترشح انزیم های ضد سرطانی و مشکلات مغز تقویت می کند. بروکلی سرشار از پتاسیم است، ماده ای که برای سیستم عصبی و به تبع مغز شما ضروری است. تحقیقات نشان داده که این ماده آسیب وارده بر مغز را نیز التیام می دهد و به همین دلیل به عنوان بهترین ماده غذایی شناخته شده است و از ابتلا به سرطان های زنان جلوگیری می کند.

 ماست:

این فرآورده ی لبنیاتی برای استخوان ها و در واقع اسکلت بدن مفید و ضروری هستند. با مصرف 3/4 فنجان ماست کم چرب در طول روز سلامت خود را حفظ کنید.

دانه آفتابگردان:

دانه افتابگردان یکی از دانه هایی است که پیامبر توصیه به مصرف روزانه ان فرموده است . علی رقم دنیای خواص تخم آفتابگردان  مواد مغذی موجود در این ماده به دلیل وجود ویتامین ای، ب6، زینک و آهن برای سلامت موهای شما مناسب است.

دارچین

نقش مثبت دارچین در پیشگیری از آلزایمر و تقویت مغز

 دارچین:

ادویه ای پرقدرت و پرخاصیت.دارچین فعالیت مغز را افزایش می دهد، از این رو برای تقویت این عضو می توان از آن استفاده کرد. با داشتن این خاصیت، خوردن دارچین به منظور از بین بردن فشارهای عصبی و پیشگیری در مورد از دست دادن حافظه کارساز است

 محققان دانشگاه زاراگوزا اعلام کردند پوشش های پلاستیکی دارچین دار هم اکنون مورد استفاده تجاری قرار گرفته و می تواند در حفظ و تازگی میوه ها، سبزیجات و گوشت نیز موثر باشد. بر اساس گزارش نیویورک تایمز، گاهی استفاده از این پوشش ها باعث انتقال عطر دارچین به مواد غذایی می شود. همچنین استفاده مستقیم از این ماده برای حفظ مواد غذایی به دلیلی عدم آزادسازی مواد حفاظتی آن زیاد تأثیرگذار نخواهد بود.

بادمجان:

بادمجان به دلیل خاصیت مثبتی که برای مغز دارد، مورد توجه قرار گرفته است. آنتی اکسیدان موجود در این ماده از غشا سلولی مغز محافظت می کند. همچنین دارای ماده ای به نام آنتوسیانین است که در تقویت حافظه موثر می باشد.

هویج:

هویج ماده ای است که باید آن را هر روز در رژیم غذایی خود بگنجانید. این ماده سرشار از گلوتاتیون (یک ترکیب پروتئینی کوچک که سموم کبد را از بین می برد) و همچنین فلاونوئیدها و بتا کاروتن است. مصرف این گیاه عملکرد کلیه را بهبود می بخشد.

چای :

آرامش اعصاب و رفع استرس در طول روز از اهمیت فوق العاده ای برای سلامت بدن برخوردار است پس برای رسیدن به این مهم حداقل روزی یک فنجان چای سیاه و یا چای سبز بنوشید.

رزماری:

رزماری حاوی ترکیب شیمیایی به نام کارنوسیک اسید است که مغز را از ابتلا به بیماری هایی مانند آلزایمر حفظ می کنید. دانشمندان ثابت کرده اند که عطر موجود در این ماده بر حافظه و توانایی شناختی تاثیر مثبت می گذارد، به همین دلیل این ماده به عنوان یکی از بهترین مواد غذایی شناخته شده است.

گردو:

 یکی از بهترین مواد برای سلامت مغز، گردو است. این ماده حاوی دو کوزاهگزانوئیک اسید یا DHA( اسید چرب امگا 3) است. تحقیقاتی که اخیرا در دانشگاه هاروارد انجام شده نشان می دهد که خوردن آجیل، طول عمر را افزایش می دهد و بر عملکرد شناختی بزرگسالان نیز موثر است. یک چهارم فنجان گردو، نزدیک به 100% DHA مورد نیاز روزانه شما را فراهم می کند. بنابراین این ماده را همیشه در خانه خود داشته باشید.

ماهی:

بدن قادر به ساخت اسیدهای چرب ضروری نیست، بنابراین ما باید آنها را از مواد غذایی دریافت کنیم. بهترین چربی های امگا 3 مانند EPA و DHA در ماهی های چرب وجود دارند و مصرف آنها عملکرد حافظه، مغز و قلب را بهبود می بخشند. بهترین منابع سالمون، قزل آلا، خال مخالی و ساردین است.

اسفناج و فواید سرشار آن

مقدمه

تغذیه در کودکان به رشد و سلامت آنها کمک می کند . بنابراین رسیدگی به نوع تغذیه در کودک باعث می شود که کودکان سالمتری داشته باشیم.

اصول مهم تغذیه ایی در کودکان دو تا هشت ساله

تغذیه سالم در دوران کودکی از دغدغه های والدین برای کودکان است .مراقبت تغدیه ای درکودکان به ارتقای شاخص های رشد، دریافت غذای سالم ومغذی وایجاد باورها وعادت صحیح غذایی درکودکی و بزرگسالی منجر می شود؛ رعایت اصول تغذیه در کودک باعث می شود دلبندانمان از بهره هوشی بیشتری برخوردار باشند .در این مطلب به اصول تغذیه ای مهم درباره کودکان می پردازیم.تغذیه در کودکتغذیه در کودک پس از دو سالگی، کودکان قابلیت خوردن انواع زیادی از غذاها را پیدا کرده اند. آنها می توانند همراه با سایر اعضای خانواده در وعده های غذایی شرکت کنند، هر چند در بعضی از غذاها برای پیشگیری از خفگی باید تغییرات خاصی داده شود. اما در حالیکه قادر به خوردن غذای بزرگسالان هستند، کودکان خردسال نیازهای تغذیه ای خاصی جدا از اعضای بزرگسال خانواده دارند. این نیازهای خاص ممکن است کاملا برای والدین روشن نباشد، اما کودکان، بزرگسالان کوچک نیستند و بنابراین عادات غذایی بزرگسالان ممکن است همیشه متناسب با نیازهای آنان نباشند. تفاوت اصلی بین نیازهای کودکان و بزرگسالان این است که بدن کودکان هنوز در حال رشد است، بنابراین به خصوص برای آنان مهم است که یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی داشته باشند. آنچه که بافت جدید برای ساخته شدن لازم دارد از هیچ به دست نمی آید:رژیم غذایی آنها باید مواد خام را برای این کار فراهم کند.

 تغذیه سالم در دوران کودکی سلامتی آنها را در بزرگسالی به همراه دارد.

برای مثال، پروتئین برای ساخت سلول های جدید استفاده می شود و در بدن نقش حیاتی دارد. و نیاز کودکان برای کلسیم بیشتر است، چون مواد معدنی برای ساخت استخوان های درحال توسعه لازم هستند. سایر ویتامین ها و مواد معدنی نیز برای کودکان حیاتی تر از بزرگسالان هستند، چون یک کمبود می تواند با یک فرایند مهم در دوران تکامل تداخل کند و سبب یک آسیب درازمدت شود. خوشبختانه، نوپاها به این مشکلات کمتراز دو سال اول حساسند، چون رشد سریع دوره نوزادی آهسته تر شده و به یک مقطع آرام تری رسیده است. اما فراهم کردن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی نهایتا کمک خواهد کرد مطمئن شویم آنها به بزرگسالان سالم تری تبدیل خواهند شد. تفاوت دیگر این است که کودکان به غذای کمتری نسبت به بالغین نیاز دارند، و برخی مواقع حتی کمتر از آنچه والدین ممکن است فکر کنند. همانطور که در فصل قبل گفتیم، رژیم غذایی کودکان و خردسالان توانایی این که بدانند چه زمانی گرسنه اند و چه مقدار باید بخورند را دارند. والدین اغلب جور دیگری فکر میکنند و سعی می کنند کودکان را با هر ترفندی وادار به خوردن غذای بیشتر کنند با این اعتقاد که آنها به اندازه کافی نمی خورند. بچه هایی که قادرند هرموقع گرسنه بودند غذا بخورند و محدودیتی در غذا ندارند تقریبا همیشه به اندازه لازم برای رشدشان کالری دریافت می کنند. والدین باید به قدرت بدن برای تنظیم دریافت برای خود اعتماد کنند و کودکان را تشویق کنند، هنگامی که سیر شدند خوردن را متوقف کنند. والدین همچنین می توانند درباره عادات غذایی فرزندانشان نگران باشند. یک مطالعه جدید در فنلاند عادات غذایی یک گروه از کودکان پنج ساله که والدینشان آنها را کم غذا می دانستند را با گروه کنترل که اصطلاحا عادی نامیدند، مقایسه کرده است. محققان دریافتند که کم غذاها کالری کمتری از غذاهای گرم و کالری بیشتری از میان وعده ها دریافت می کردند. اما درانتها هیچ تفاوت تغذیه ای واقعی بین دو گروه وجود نداشت. هرچند بچه ها در یک وعده، غذای کمتری می خورند، ممکن است به دفعات بیشتری برای خوردن نیاز داشته باشند، معمولا سه وعده غذای کوچک همراه با چند میان وعده در طول روز. چون میان وعده ها سهم بزرگی در دریافت های روزانه کودک دارند، می توان آنها را" وعده های کوچک" درنظر گرفت و استحقاق همان توجه تغذیه ای که به وعده های اصلی می کنید را دارند. به عبارتی دیگر، یک میان وعده چیزی بیشتر از آنی است که کودک شما را تا وعده شام سیر نگه میدارد. بلکه فرصتی برای اضافه کردن مقداری میوه، سبزی، منابع پروتئینی، و سایر اجزاء یک رژیم متعادل است.

کوتاهی قد به خاطر مشکل تغذیه

یکی از مشکلات تغذیه نا سالم کوتاهی قد در کودکان است.

کوتاهی قد در کشورهای درحال توسعه به دلیل کمبودهای تغذیه ای به نسبت دیگر کشورها بیشتر مشاهده می شود.عوامل مختلفی روی قد تاثیر می گذارند از جمله قد ،نژاد و سلامت کلی اجتماع. در سال های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی سوء تغذیه و کوتاهی قد نسبت به سال های ابتدایی انقلاب بهبود قابل توجهی یافته اما هنوز در شرایط مطلوب قرار نگرفته. هر پدر و مادری باید بداند که فرزندش از لحاظ تغذیه ای ،سلامت و رشد و نمو در چه شرایطی قرار دارد. به والدین توصیه می شود از مراکز بهداشتی درمانی منحنی رشدی فرزند خود را بخواهند. البته در کمال تاسف باید متذکر شد این مراکز مانند سابق قد و وزن بچه ها را به طور مرتب و دقیق اندازه نمی گیرند که نقش نظارت وزارت بهداشت بر کار این گونه مراکز باید پررنگ تر شود. همچنین مراکز بهداشتی باید به مادران آموزش دهند که برای رسیدن به قد و وزن متناسب کودک، چه ترفندهای تغذیه ای و بهداشتی را پیاده کنند.تعادل در تغذیه کودک بسیار مهم است و از روی همین منحنی ها است که می توان کمبودهای تغذیه ای کودک را شناخت و اقدامات مکمل را به منظور بهبود تغذیه او انجام داد.

نقش غذا در بدن

غذا به مواد جامد یا مایعی گفته می شود که از راه دهان مصرف می شوند و علاوه بر برطرف کردن حس گرسنگی نیازهای بدن را نیز تامین می کنند؛این نیازها عبارتند از:

-انرژی که برای ادامه کار دستکاههای مختلف بدن از قبیل قلب،ریه،دستگاه گوارش وعضلات و همچنین فعالیتهای روزانه ضروری است.

-تامین مواد اولیه برای رشد و نمو ( به خصوص در کودکان،نوجوانان،زنان باردار)

-ترمیم و جانشین کردن سلولها و بافتهای مختلف بدن که در اثر فرسودگی از بین می روند.

 نیازهای تغذیه ای و مواد مغذی

غذاها از مواد مغذی تشکیل شده اند و تغذیه صحیح یعنی خوردن و دریافت مقدار لازم و کافی از هر یک از این مواد مغذی که برای حفظ سلامتی لازمند نیازهای تغذیه ای نامیده می شوند.این نیازها با توجه به شرایط جسمی ، محیطی و فردی متفاوتند و بر اساس سن ، جنس ، شرایط فیزیو لوژیک ، اندازه بدن و میزان فعالیت فرد تعیین می شوند. مواد مغذی به این شرح می باشند:

 -کربوهیدراتها و چربیها منابع عمده تامین انرژی هستند.

-پروتئینها نقش سازندگی دارند و برای ساخته شدن و نگهداری سلولها و بافتهای بدن مورد نیازند.پروتئین ها به علت نقش ویژه خود در رشد بدن در برنامه غذایی کودکان و نوجوانان از اهمیت ویژه ای برخوردارند.

-ویتامین ها و مواد معدنی در مقایسه با کربوهیدراتها و پروتئینها به مقدار کمتری مورد نیازند اما به همان اندازه در حفظ سلامت بدن ، تنظیم واکنشهای شیمیایی و اعمال حیاتی بدن نقش دارند.برخی از مواد معدنی اجزای ساختمانی بافتها را تشکیل می دهند مانند کلسیم در استخوانها و دندانها و آهن در خون.

-آب سالم و فیبر نیز از جمله اجزای یک رژیم غذایی مناسب می باشند.

گروههای غذایی

یکی از بهترین راهها برای اطمینان از تامین نیازهای تغذیه ای استفاده از 4 گروه اصلی غذایی است.توصیه می شود در برنامه غذایی روزانه از این گروههای غذایی استفاده شود.گروههای اصلی غذایی عبارتند از:

1- گروه نان و غلات

2- گروه میوه ها و سبزیها

3- گروه گوشت و تخم مرغ،حبوبات و مغزها

4- گروه شیر و لبنیات

تغذیه

مواد غذایی که در هر گروه قرار می گیرند دارای ارزش غذایی تقریباً مشابه هستند و می توانند جایگزین یکدیگر شوند.در آموزش تغذیه مقدار مورد نیاز مواد غذایی هر یک از 4 گروه غذایی اصلی را با واحد بیان می کنند که دارای یک اندازه معین است مثلاً:

یک واحد شیر یعنی یک لیوان شیر ،یک واحد گوشت یعنی 60 گرم گوشت ،یک واحد نان یعنی یک برش 30 گرمی نان ،یک واحد میوه یعنی یک عدد سیب یا یک عدد پرتقال.به طور کلی در یک رژیم غذایی مناسب بایستی همه این گروهها جای داشته باشند و روزانه از همه گروهها استفاده نمود.البته یک گروه در هرم وجود دارد که آنرا جزء گروههای غذایی اصلی به حساب نمی آورند چون به طور معمول استفاده می شوند این گروه را گروه متفرقه می نامند و شامل چربیها و روغنها ، شکر و شیرینیها ، ترشیها و شوریها ، نوشیدنیها و... می باشند توصیه می شود که به طور متعادل و به مقدار کم از این گروه استفاده شود.

انرژی

در دوران مدرسه رشد کودکان به صورت نسبتاً یکنواختی ادامه دارد و سالهای آخر دبستان مقارن با شروع جهش رشد به ویژه در دختران است.بنابراین تامین انرژی مورد نیاز بسیار ضروری است.میزان انرژی مورد نیاز کودکان مدرسه ای،به دلیل تفاوت در اندازه بدن،میزان تحرک و سرعت رشد آنها متفاوت است و هر چه میزان تحرک و فعالیت بدنی دانش آموز بیشتر باشد نیاز او به انرژی بیشتر خواهد بود.کربوهیدراتها که عمدتاً در نان و غلات وجود دارند و همچنین چربیها منابع تامین کننده انرژی هستند.در صورتی که انرژی مورد نیاز از این منابع تامین نشود پروتئین مصرفی که باید صرف رشد و ترمیم بافتهای بدن شود به مصرف تولید انرژی میرسد.زمانی که به علت کمبود دریافت انرژی منابع پروتئینی صرف تولید انرژی می شوند از وظیفه اصلی خود که رشد سلول و ترمیم بافتهاست باز می مانندو نهایتاً رشد کودک مختل می شود.

برای تامین انرژی مورد نیاز کودکان در سنین مدرسه باید گروه نان و غلات مانند نان،برنج و ماکارونی در برنامه غذایی روزانه آنها گنجانده شود.مصرف بیسکویت،کیک،کلوچه و شیرینیهایی از این قبیل که معمولاً به عنوان میان وعده مصرف می شوند بخشی از انرژی مورد نیاز کودک را تامین می کنند.چربیها مانند روغن های مفید و مغزها ( بادام ، پسته ،...) نیز در این کودکان منبع تامین انرژی هستند و باید در برنامه غذایی روزانه در حد متعادل گنجانده شوند.

 پروتئین

پروتئین برای نگهداری و ترمیم بافتها و سنتز سلولها و بافتهای جدید مورد نیاز است.ترکیبی از پروتئین حیوانی و گیاهی به شرط آنکه انرژی دریافتی کودک کافی باشد می تواند نیاز بدن را برای رشد تامین نماید.توصیه می شود حتی الامکان پروتئین حیوانی مانند شیر ، گوشت و تخم مرغ که پروتئین با کیفیت بالا محسوب می شوند در برنامه غذایی روزانه کودکان سنین مدرسه گنجانده شود،در صورتی که در میان وعده نان و تخم مرغ ، ساندویچ مرغ ، کتلت ، انواع کوکوها مثل کوکوی سیب زمینی و یا کوکوی سبزی و یا شیر و کیک مصرف شود بخشی از پروتئین مورد نیاز کودکان این سنین تامین می شود.

تعذیه سالم در کودکان

تغذیه در کودکان به رشد و سلامت آنها کمک می کند . بنابراین رسیدگی به نوع تغذیه در کودک باعث می شود که کودکان سالمتری داشته باشیم.

اصول مهم تغذیه ایی در کودکان دو تا هشت ساله

تغذیه سالم در دوران کودکی از دغدغه های والدین برای کودکان است .مراقبت تغدیه ای درکودکان به ارتقای شاخص های رشد، دریافت غذای سالم ومغذی وایجاد باورها وعادت صحیح غذایی درکودکی و بزرگسالی منجر می شود؛ رعایت اصول تغذیه در کودک باعث می شود دلبندانمان از بهره هوشی بیشتری برخوردار باشند .در این مطلب به اصول تغذیه ای مهم درباره کودکان می پردازیم.تغذیه در کودکتغذیه در کودک پس از دو سالگی، کودکان قابلیت خوردن انواع زیادی از غذاها را پیدا کرده اند. آنها می توانند همراه با سایر اعضای خانواده در وعده های غذایی شرکت کنند، هر چند در بعضی از غذاها برای پیشگیری از خفگی باید تغییرات خاصی داده شود. اما در حالیکه قادر به خوردن غذای بزرگسالان هستند، کودکان خردسال نیازهای تغذیه ای خاصی جدا از اعضای بزرگسال خانواده دارند. این نیازهای خاص ممکن است کاملا برای والدین روشن نباشد، اما کودکان، بزرگسالان کوچک نیستند و بنابراین عادات غذایی بزرگسالان ممکن است همیشه متناسب با نیازهای آنان نباشند. تفاوت اصلی بین نیازهای کودکان و بزرگسالان این است که بدن کودکان هنوز در حال رشد است، بنابراین به خصوص برای آنان مهم است که یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی داشته باشند. آنچه که بافت جدید برای ساخته شدن لازم دارد از هیچ به دست نمی آید:رژیم غذایی آنها باید مواد خام را برای این کار فراهم کند.

 تغذیه سالم در دوران کودکی سلامتی آنها را در بزرگسالی به همراه دارد.

برای مثال، پروتئین برای ساخت سلول های جدید استفاده می شود و در بدن نقش حیاتی دارد. و نیاز کودکان برای کلسیم بیشتر است، چون مواد معدنی برای ساخت استخوان های درحال توسعه لازم هستند. سایر ویتامین ها و مواد معدنی نیز برای کودکان حیاتی تر از بزرگسالان هستند، چون یک کمبود می تواند با یک فرایند مهم در دوران تکامل تداخل کند و سبب یک آسیب درازمدت شود. خوشبختانه، نوپاها به این مشکلات کمتراز دو سال اول حساسند، چون رشد سریع دوره نوزادی آهسته تر شده و به یک مقطع آرام تری رسیده است. اما فراهم کردن یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی نهایتا کمک خواهد کرد مطمئن شویم آنها به بزرگسالان سالم تری تبدیل خواهند شد. تفاوت دیگر این است که کودکان به غذای کمتری نسبت به بالغین نیاز دارند، و برخی مواقع حتی کمتر از آنچه والدین ممکن است فکر کنند. همانطور که در فصل قبل گفتیم، رژیم غذایی کودکان و خردسالان توانایی این که بدانند چه زمانی گرسنه اند و چه مقدار باید بخورند را دارند. والدین اغلب جور دیگری فکر میکنند و سعی می کنند کودکان را با هر ترفندی وادار به خوردن غذای بیشتر کنند با این اعتقاد که آنها به اندازه کافی نمی خورند. بچه هایی که قادرند هرموقع گرسنه بودند غذا بخورند و محدودیتی در غذا ندارند تقریبا همیشه به اندازه لازم برای رشدشان کالری دریافت می کنند. والدین باید به قدرت بدن برای تنظیم دریافت برای خود اعتماد کنند و کودکان را تشویق کنند، هنگامی که سیر شدند خوردن را متوقف کنند. والدین همچنین می توانند درباره عادات غذایی فرزندانشان نگران باشند. یک مطالعه جدید در فنلاند عادات غذایی یک گروه از کودکان پنج ساله که والدینشان آنها را کم غذا می دانستند را با گروه کنترل که اصطلاحا عادی نامیدند، مقایسه کرده است. محققان دریافتند که کم غذاها کالری کمتری از غذاهای گرم و کالری بیشتری از میان وعده ها دریافت می کردند. اما درانتها هیچ تفاوت تغذیه ای واقعی بین دو گروه وجود نداشت. هرچند بچه ها در یک وعده، غذای کمتری می خورند، ممکن است به دفعات بیشتری برای خوردن نیاز داشته باشند، معمولا سه وعده غذای کوچک همراه با چند میان وعده در طول روز. چون میان وعده ها سهم بزرگی در دریافت های روزانه کودک دارند، می توان آنها را" وعده های کوچک" درنظر گرفت و استحقاق همان توجه تغذیه ای که به وعده های اصلی می کنید را دارند. به عبارتی دیگر، یک میان وعده چیزی بیشتر از آنی است که کودک شما را تا وعده شام سیر نگه میدارد. بلکه فرصتی برای اضافه کردن مقداری میوه، سبزی، منابع پروتئینی، و سایر اجزاء یک رژیم متعادل است.

کوتاهی قد به خاطر مشکل تغذیه

یکی از مشکلات تغذیه نا سالم کوتاهی قد در کودکان است.

کوتاهی قد در کشورهای درحال توسعه به دلیل کمبودهای تغذیه ای به نسبت دیگر کشورها بیشتر مشاهده می شود.عوامل مختلفی روی قد تاثیر می گذارند از جمله قد ،نژاد و سلامت کلی اجتماع. در سال های بعد از پیروزی انقلاب اسلامی سوء تغذیه و کوتاهی قد نسبت به سال های ابتدایی انقلاب بهبود قابل توجهی یافته اما هنوز در شرایط مطلوب قرار نگرفته. هر پدر و مادری باید بداند که فرزندش از لحاظ تغذیه ای ،سلامت و رشد و نمو در چه شرایطی قرار دارد. به والدین توصیه می شود از مراکز بهداشتی درمانی منحنی رشدی فرزند خود را بخواهند. البته در کمال تاسف باید متذکر شد این مراکز مانند سابق قد و وزن بچه ها را به طور مرتب و دقیق اندازه نمی گیرند که نقش نظارت وزارت بهداشت بر کار این گونه مراکز باید پررنگ تر شود. همچنین مراکز بهداشتی باید به مادران آموزش دهند که برای رسیدن به قد و وزن متناسب کودک، چه ترفندهای تغذیه ای و بهداشتی را پیاده کنند.تعادل در تغذیه کودک بسیار مهم است و از روی همین منحنی ها است که می توان کمبودهای تغذیه ای کودک را شناخت و اقدامات مکمل را به منظور بهبود تغذیه او انجام داد.

نقش غذا در بدن

 

غذا به مواد جامد یا مایعی گفته می شود که از راه دهان مصرف می شوند و علاوه بر برطرف کردن حس گرسنگی نیازهای بدن را نیز تامین می کنند؛این نیازها عبارتند از:

-انرژی که برای ادامه کار دستکاههای مختلف بدن از قبیل قلب،ریه،دستگاه گوارش وعضلات و همچنین فعالیتهای روزانه ضروری است.

-تامین مواد اولیه برای رشد و نمو ( به خصوص در کودکان،نوجوانان،زنان باردار)

-ترمیم و جانشین کردن سلولها و بافتهای مختلف بدن که در اثر فرسودگی از بین می روند.

 نیازهای تغذیه ای و مواد مغذی

غذاها از مواد مغذی تشکیل شده اند و تغذیه صحیح یعنی خوردن و دریافت مقدار لازم و کافی از هر یک از این مواد مغذی که برای حفظ سلامتی لازمند نیازهای تغذیه ای نامیده می شوند.این نیازها با توجه به شرایط جسمی ، محیطی و فردی متفاوتند و بر اساس سن ، جنس ، شرایط فیزیو لوژیک ، اندازه بدن و میزان فعالیت فرد تعیین می شوند. مواد مغذی به این شرح می باشند:

 -کربوهیدراتها و چربیها منابع عمده تامین انرژی هستند.

-پروتئینها نقش سازندگی دارند و برای ساخته شدن و نگهداری سلولها و بافتهای بدن مورد نیازند.پروتئین ها به علت نقش ویژه خود در رشد بدن در برنامه غذایی کودکان و نوجوانان از اهمیت ویژه ای برخوردارند.

-ویتامین ها و مواد معدنی در مقایسه با کربوهیدراتها و پروتئینها به مقدار کمتری مورد نیازند اما به همان اندازه در حفظ سلامت بدن ، تنظیم واکنشهای شیمیایی و اعمال حیاتی بدن نقش دارند.برخی از مواد معدنی اجزای ساختمانی بافتها را تشکیل می دهند مانند کلسیم در استخوانها و دندانها و آهن در خون.

 

-آب سالم و فیبر نیز از جمله اجزای یک رژیم غذایی مناسب می باشند.

گروههای غذایی

یکی از بهترین راهها برای اطمینان از تامین نیازهای تغذیه ای استفاده از 4 گروه اصلی غذایی است.توصیه می شود در برنامه غذایی روزانه از این گروههای غذایی استفاده شود.گروههای اصلی غذایی عبارتند از:

1- گروه نان و غلات

2- گروه میوه ها و سبزیها

3- گروه گوشت و تخم مرغ،حبوبات و مغزها

4- گروه شیر و لبنیات

تغذیه

مواد غذایی که در هر گروه قرار می گیرند دارای ارزش غذایی تقریباً مشابه هستند و می توانند جایگزین یکدیگر شوند.در آموزش تغذیه مقدار مورد نیاز مواد غذایی هر یک از 4 گروه غذایی اصلی را با واحد بیان می کنند که دارای یک اندازه معین است مثلاً:

یک واحد شیر یعنی یک لیوان شیر ،یک واحد گوشت یعنی 60 گرم گوشت ،یک واحد نان یعنی یک برش 30 گرمی نان ،یک واحد میوه یعنی یک عدد سیب یا یک عدد پرتقال.به طور کلی در یک رژیم غذایی مناسب بایستی همه این گروهها جای داشته باشند و روزانه از همه گروهها استفاده نمود.البته یک گروه در هرم وجود دارد که آنرا جزء گروههای غذایی اصلی به حساب نمی آورند چون به طور معمول استفاده می شوند این گروه را گروه متفرقه می نامند و شامل چربیها و روغنها ، شکر و شیرینیها ، ترشیها و شوریها ، نوشیدنیها و... می باشند توصیه می شود که به طور متعادل و به مقدار کم از این گروه استفاده شود.

انرژی

در دوران مدرسه رشد کودکان به صورت نسبتاً یکنواختی ادامه دارد و سالهای آخر دبستان مقارن با شروع جهش رشد به ویژه در دختران است.بنابراین تامین انرژی مورد نیاز بسیار ضروری است.میزان انرژی مورد نیاز کودکان مدرسه ای،به دلیل تفاوت در اندازه بدن،میزان تحرک و سرعت رشد آنها متفاوت است و هر چه میزان تحرک و فعالیت بدنی دانش آموز بیشتر باشد نیاز او به انرژی بیشتر خواهد بود.کربوهیدراتها که عمدتاً در نان و غلات وجود دارند و همچنین چربیها منابع تامین کننده انرژی هستند.در صورتی که انرژی مورد نیاز از این منابع تامین نشود پروتئین مصرفی که باید صرف رشد و ترمیم بافتهای بدن شود به مصرف تولید انرژی میرسد.زمانی که به علت کمبود دریافت انرژی منابع پروتئینی صرف تولید انرژی می شوند از وظیفه اصلی خود که رشد سلول و ترمیم بافتهاست باز می مانندو نهایتاً رشد کودک مختل می شود.

برای تامین انرژی مورد نیاز کودکان در سنین مدرسه باید گروه نان و غلات مانند نان،برنج و ماکارونی در برنامه غذایی روزانه آنها گنجانده شود.مصرف بیسکویت،کیک،کلوچه و شیرینیهایی از این قبیل که معمولاً به عنوان میان وعده مصرف می شوند بخشی از انرژی مورد نیاز کودک را تامین می کنند.چربیها مانند روغن های مفید و مغزها ( بادام ، پسته ،...) نیز در این کودکان منبع تامین انرژی هستند و باید در برنامه غذایی روزانه در حد متعادل گنجانده شوند.

 پروتئین

پروتئین برای نگهداری و ترمیم بافتها و سنتز سلولها و بافتهای جدید مورد نیاز است.ترکیبی از پروتئین حیوانی و گیاهی به شرط آنکه انرژی دریافتی کودک کافی باشد می تواند نیاز بدن را برای رشد تامین نماید.توصیه می شود حتی الامکان پروتئین حیوانی مانند شیر ، گوشت و تخم مرغ که پروتئین با کیفیت بالا محسوب می شوند در برنامه غذایی روزانه کودکان سنین مدرسه گنجانده شود،در صورتی که در میان وعده نان و تخم مرغ ، ساندویچ مرغ ، کتلت ، انواع کوکوها مثل کوکوی سیب زمینی و یا کوکوی سبزی و یا شیر و کیک مصرف شود بخشی از پروتئین مورد نیاز کودکان این سنین تامین می شود.

مقدمه

رَمَضان یا رَمَضان المُبارَک نام نهمین ماه سال قمری که روزه در آن بر مسلمانان واجب است. بنا بر برخی آیات، قرآن در این ماه و در شب قدر نازل شده است. این ماه تنها ماهی است که نام آن به صراحت در قرآن کریم آمده و گرامی داشته شده است.

این ماه، نزد مسلمانان احترام و جایگاه ویژه ای دارد. از مهم ترین عبادت های این ماه، تلاوت قرآن، اِحیای شبهای قدر (شب زنده داری)، دعا و استغفار، افطاری دادن و کمک به نیازمندان است.

حضرت علی(ع)، نخستین امام شیعیان در بیست و یکم ماه رمضان به شهادت رسیده است.

نام رمضان

کلمه «رَمَضان»، مصدر از ماده «ر م ض» به معنای شدت گرما، ریگ سوزان و سوختن پا از گرمای زمین به کار رفته است. برخی لغت شناسان برآن اند که علت نامگذاری آن ماه خاص به رمضان، شدت گرمای فصلی است که ماه در آن قرار داشته است و این نامگذاری ارتباطی با تکلیف روزه ندارد زیرا تکلیف روزه پس از اسلام بر عهده مسلمانان گذاشته شد و رمضان پیش از اسلام نیز نام این ماه بوده است.

در منابع آمده است که نام رمضان به تنهایی گفته نشود و «ماه رمضان» باید گفت؛ زیرا یکی از اسماء الهی است.

ماه رمضان در قرآن

واژه رمضان یک بار در قرآن ذکر شده است[۴] و تنها ماهی است که نام آن در قرآن آمده است. شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ هُدًی لِّلنَّاسِ وَبَینَاتٍ مِّنَ الْهُدَیٰ وَالْفُرْقَانِ  فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهْرَ فَلْیصُمْهُ ۖ... (ترجمه: ماه رمضان [همان ماه ] است كه در آن، قرآن فرو فرستاده شده است، [كتابی] كه مردم را راهبر، و [متضمّن ] دلایل آشكار هدایت، و [میزان ] تشخیص حق از باطل است. پس هر كس از شما این ماه را درك كند باید آن را روزه بدارد، و كسی كه بیمار یا در سفر است [باید به شماره آن،] تعدادی از روزهای دیگر [را روزه بدارد]...)[ بقره–۱۸۵]

ماه رمضان در روایات

در عظمت و اعمال این ماه روایات فراوانی از معصومین(ع) نقل شده است. خطبه شعبانیه پیامبر در آخرین جمعه ماه شعبان، از روایات معروف در فضیلت ماه رمضان است. برخی از اوصاف و فضیلت های ماه رمضان که در روایات آمده است عبارت است از:

بنابر خطبه شعبانیه، مردم در آن به مهمانی خدا دعوت شده اند. شب قدر در این ماه است و بهتر از هزار ماه است. احیا و نمازگزاردن در یک شب از شبهای آن برابر با نماز هفتاد شب در ماه های دیگر است. ماه صبر است و پاداش صبر بهشت خداست. ماه همدردی است. ماهی است که روزی بندگان مؤمن افزون می شود. پاداش آنکه در این ماه مؤمنی را افطار دهد، با آزادکردن بنده برابر است.

ماه رمضان همنام یکی از نام های خداست

ماهی که اگر ارزش آن شناخته شود انسان آرزو می کند تمام سال رمضان باشد؛

ماه مغفرتی که اگر بنده ای در آن بخشیده نشود امیدی به آمرزش او در سایر ماه ها نیست؛

ماه نزول کتاب های آسمانی

ماه خدا

ماه رحمت و بخشایش الهی

ماه سوختن گناهان

ماه گشوده شدن درهای آسمان

ماه مضاعف شدن پاداشها

بهار قرآن

ماه بسته شدن درهای جهنم

ماه گشوده شدن درهای بهشت

ماه به زنجیر کشیده شدن شیاطین

بر اساس حدیثی از امام صادق(ع)، خوش اخلاقی در این ماه باعث ثبات قدم شخص بر روی پل صراط خواهد شد.

وقوع صیحه آسمانی در این ماه

در روایات آمده است «صیحه آسمانی» -که یکی از علائم ظهور امام زمان(عج) است- در این ماه اتفاق خواهد افتاد. برخی از روایات از کسوف خورشید در روز سیزدهم یا چهاردهم ماه رمضان و خسوف ماه در بیست و پنجم همان ماه به صورتی غیر منتظره خبر می دهد.

ماه نزول کتاب های آسمانی

بر اساس برخی روایات، قرآن کریم، انجیل، تورات، صُحُف و زبور در این ماه نازل شده اند.

تعیین آغاز و پایان رمضان

رمضان نیز مانند دیگر ماه های قمری با رؤیت هلال آغاز و با رؤیت هلال ماه بعد یا گذشت ۳۰ روز از هلال قبلی پایان می یابد. از جمله امور مستحب در آغاز ماه رمضان، استهلال هلال ماه است.

برخی احادیث، ماه رمضان را همیشه سی روزه دانسته و گروهی از فقهای قدیم بدان قائل بودند اما در مقابل، بعضی روایات بیان می کند که ماه رمضان همچون دیگر ماه ها در نوسان است؛ می تواند ۲۹ یا ۳۰ روزه باشد. بیشتر فقها قائل به این دیدگاه اند.

اعمال ماه رمضان

ماه رمضان مهمترین ماه عبادت مسلمانان است و در روایات، اعمال و عبادت های مختلفی برای این ماه نقل شده است. برخی از این اعمال مشترک اند و برای تمام روزهای ماه رمضان توصیه شده اند و برخی نیز اختصاص به روزهایی خاص دارند. تلاوت قرآن، شب زنده داری، نماز خواندن در شب های این ماه، صدقه دادن، اعتکاف در ده روز آخر و ... از اعمال این ماه شمرده شده است.

وقایع مهم ماه رمضان

اعلام ولایتعهدی امام رضا (ع) (۷ رمضان ۲۵۱ق)

درگذشت حضرت خدیجه (۱۰ رمضان ۱۰بعثت)

ولادت امام حسن مجتبی(ع) (۱۵ رمضان ۳ق)

غزوه بدر (۱۷ رمضان ۲ق)

شب قدر و نزول قرآن (شب ۱۹ رمضان یا ۲۱ رمضان یا ۲۳ رمضان ۱ بعثت)

فتح مکه (۲۰ رمضان ۸ق)

شهادت امام علی(ع) (۲۱ رمضان ۴۰ق)

در روایتی نزول کتاب های آسمانی صحف و تورات و انجیل و نیز قرآن در ماه رمضان دانسته شده است.

روز قدس

امام خمینی برای زنده نگه داشتن مسئلۀ فلسطین، آخرین جمعۀ ماه رمضان را روز قدس نامید. هر ساله در این روز، مسلمانان کشورهای مختلف در حمایت از مردم فلسطین راهپیمایی می کنند.

آداب و رسوم مردم

در جوامع اسلامی، آداب و رسوم ماه رمضان گوناگون و گسترده است.

آداب پیش از رمضان

خانه تکانی، نظافت مساجد، اماکن مذهبی، محله ها و بازارها در روزهای مانده به رمضان.

فراهم آوردن مواد غذایی و مایحتاج ماه رمضان

آشتی کنان

اعزام مبلغان به شهرها و آبادی ها برای بیان اصول و احکام شرعی

مراسم کلوخ اندازان؛ در روز آخر شعبان، مردم در خانه های بزرگ ترها یا باغها و تفرج گاه های جمع می شدند و شادی می کردند. در این جشن خوراکی مخصوص داشتند.

روزه پیشواز یا پیشباز؛ روزه اول، وسط و آخر ماه رجب و شعبان به عنوان روزه پیشواز مرسوم بوده است. گاهی هم یک تا سه روز قبل از رمضان، به عنوان پیشباز رمضان روزه می گیرند.

آداب ماه

چراغانی و آذین بندی مساجد و خیابانها و ... طبل و دهل زنی در آغاز رمضان

ارسال پبام های تبریک در قالب نظم و نثر از سوی مردم به ویژه ادبا و شعرا

اعلام وقت سحر و بیدارکردن مردم به شیوه های گوناگون مانند دوره گردی مؤذنان و جارچیان در خیابان ها، برافروختن فانوس در گلدسته ها، طبل و شیپور نواختن، کوبیدن در خانه ها، شلیک توپ[۲۴] و زدن بوق حمام ها.

روش های قدیمی برای آگاهی از وقت شرعی غروب و زمان افطار، شبیه روش های اعلام سحر بوده است. با پیشرفت ابزارها و وسائل اطلاع رسانی هر دوره، تغییر کرده و جای خود را به رادیو، تلویزیون و پخش اذان از بلندگوهای مساجد داده است.

ثبت آداب و رسوم ماه رمضان در فهرست میراث معنوی ایران، نشان از اهمیت این فرهنگ در میان ایرانیان دارد که هر کدام به نوعی و با توجه به خاستگاه اعتقادی و آیینی خود این روزها را گرامی می دارند.

از دیرباز، مردم از ابتدای این ماه روزانه یک جزء قرآن تلاوت کرده و تا پایان ماه یک ختم قرآن انجام می دادند. در گذشته این ختم ها بیشتر در مساجد صورت می گرفت و امروزه رادیو و تلوزیون بخشی از این فرهنگ را به عهده گرفته اند. مساجد و زیارتگاه ها در این ماه رونق زیادی دارند.

در بسیاری از شهرها به هنگام افطار مغازه ها تعطیل شده و خیابان ها خلوت می شود، در برخی مساجد نماز جماعت بلافاصله پس از اذان مغرب و با سرعت خوانده می شود و در برخی پس از صرف افطار اقامه شده و بعد از آن برنامه های سخنرانی و مناجات برگزار می گردد. در شب های تابستان، مردم پس از افطار به برنامه های مختلفی مانند خرید و شب نشینی می پردازند و تعطیلی هنگام افطار را با فعالیت های تا نزدیک سحر جبران می کنند. برنامه های متعدد ورزشی مانند جام رمضان نیز پس از افطار برگزار می گردد. امروزه سریال های متعدد تلوزیونی با محتوایی که تلاش می شود ارتباطی به معنویت داشته باشد جایگزین بخشی از این فعالیت ها شده است.

شب میلاد امام حسن (ع) و ایام شهادت امام علی (ع) نیز در سراسر مناطق شیعه نشین با برنامه های خاص مولودی و عزاداری از بقیه روزها ممتاز می شود. افطاری دادن و کمک به نیازمندان و ایتام در این روزها پررنگ تر انجام می گیرد.

اذان مؤذن زاده اردبیلی، دعای سحر و مناجات ربنا به هنگام افطار از نواهای ماندگار این ایام اند.

بیماری سلیاک، نوعی بیماری گوارشی است که به پرزهای روده کوچک آسیب می رساند و سبب اختلال در جذب مواد مغذی می شود. افرادی که به بیماری سلیاک مبتلا هستند پروتئینی به نام گلوتن را که در گندم، جو، چاودار و احتمالاً جودو سر وجود دارد، نمی توانند تحمل کنند. زمانی که بیماران مبتلا به سلیاک، غذاهای حاوی گلوتن مصرف می کنند، سیستم ایمنی بدن آن ها پاسخی را به صورت تخریب روده کوچک صادر می کند. این تخریب به خصوص در پرزهای انگشتانه ای روده که مواد مغذی داخل آنها جذب می شوند، ایجاد می شود. به دنبال آسیب پرزهای روده ای فرد بدون توجه به مقدار غذایی که می خورد، مبتلا به سوء تغذیه می شود. به دلیل این که سیستم ایمنی خود فرد سبب تخریب و آسیب پرزهای روده کوچک می شود، این بیماری، به عنوان یک بیماری خود ایمنی نامیده می شودو از طرف دیگر به علت این که مواد مغذی جذب نمی شوند، می تواند به عنوان یک بیماری سوء جذبی مورد نظر قرار گیرد.

بیماری سلیاک هم چنین به نام های اسپروی سلیاک، اسپروی غیر حاره ای و آنتروپاتی حساس به گلوتن هم نامیده می شود.

سلیاک، بیماری وراثتی است و نسلی به نسل دیگر، و در خانواده انتقال می یابد.گاهی اوقات این بیماری برای اولین بار به دنبال رژیم غذایی بعد از عمل جراحی”>جراحی، بارداری، تولد نوزاد، عفونت های ویروسی و یا استرس های روحی فعال می شود. بیماری سلیاک، افراد را به گونه ای متفاوت، تحت تاثیر قرار می دهد. در گروهی از بیماران، علائم از دوران کودکی، و در تعداد دیگر در بزرگ سالی بروز می کند.

یکی از عوامل مهمی که در زمان و نحوه شروع بیماری موثر می باشد، مدت زمانی است که یک فرد از شیر مادر تغذیه کرده است. هر اندازه این دوران طولانی تر باشد، علائم، دیرتر بروز می کنند و علائمی نیز که بروز می کنند، بیشتر شامل نشانه های معمول بیماری هستند.

از عوامل مهم دیگر، سن شروع به مصرف غذاهای حاوی گلوتن و مقدار مصرف این مواد است.

علائم ممکن است خود را به صورت گوارشی یا غیر گوارشی نشان دهند.برای مثال فردی ممکن است اسهال و دردهای شکمی داشته باشد، در حالی که فرد دیگر تحریک پذیر و افسرده باشد. در حقیقت تحریک پذیری از عمومی ترین علائم بیماری سلیاک در کودکان است.

علائم بیماری سلیاک

به طور کلی علائم بیماری سلیاک ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:

دردهای تکرار شونده شکمی، اسهال خونی، کاهش وزن، اسهال چرب، کم خونی غیر قابل توضیح، نفخ، دردهای استخوانی، انقباضات عضلانی، خستگی، تاخیر رشد، درد در مفاصل، تشنج، سوزن سوزن شدن پاها، آفت های دردناک دهانی، آسیب های پوستی دردناک به نام Herpetiforms، تاخیر در قاعدگی یا نامنظم شدن دوران عادت ماهانه، تاخیر در رشد دندان ها، کم خونی و تاخیر در رشد و کاهش وزن از علائم سوء تغذیه یعنی دریافت ناکافی مواد مغذی که این موارد به عنوان یک مشکل جدی برای تمامی افراد به خصوص کودکان، ممکن است پیش آید.

بعضی از افراد مبتلا به سلیاک هیچ علامتی ندارند، زیرا قسمت سالم روده قادر به جذب مواد مغذی کافی برای پیش گیری از بروز علائم است. با وجود این مسئله، این افراد همچنان در معرض خطر ابتلا به بیماری های همراه سلیاک خواهند بود.

به طور معمول تشخیص سلیاک سخت است. زیرا تعدادی از علائم آن شبیه به علائم بیماری های دیگر مانند نشانگان روده تحریک پذیر، بیماری کرون، کولیت زخمی، دیورتیکولوزیس، عفونت های روده کوچک، نشانگان خستگی مزمن و افسردگی است.

تحقیقات اخیر نشان می دهند که سطح آنتی بادی های خاص در خون افراد مبتلا به سلیاک بالاتر از حد طبیعی است.این آنتی بادی ها توسط سیستم ایمنی خود فرد در پاسخ به ترکیباتی که به بدن آسیب می رساند، ایجاد می شوند. بنابراین برای تشخیص بیماری سلیاک، پزشکان، سطح آنتی بادی هایی از خون را که، به گلوتن حساس هستند می سنجند، این آنتی بادی ها آنتی گلیادین، آنتی اندومیزیوم و آنتی رتیکولین هستند.

به دنبال تایید بیماری سلیاک توسط نتایج آزمایشگاهی و علائم موجود، پزشک ممکن است بخش کوچکی از روده کوچک را برای تعیین میزان آسیب به پرزهای روده کوچک از طریق نمونه برداری، مورد بررسی قرار دهد، زیرا نمونه برداری از روده کوچک بهترین روش برای تشخیص سلیاک است.

غربال گری برای بیمارن سلیاک روشی است که می توان به وسیله آن افراد بدون علامت را مشخص کرد. در این افراد نیز آزمون آنتی بادی های بیماری سلیاک در آنها تشخیص داده شده است. که باید تحت آزمایش و بررسی قرار گیرند. آمار نشان می دهد که در حدود ۱۰ درصد از اقوام درجه یک بیماران، مانند پدر و مادر و فرزندان آن ها مبتلا به سلیاک هستند. باید خاطر نشان کرد هر چه قدر طول مدت تشخیص بیماری، طولانی تر و زمان عدم درمان، مدت دارتر باشد شانس پیشرفت بیماری، سوءتغذیه و ایجاد بیماری های همراه، افزایش خواهد داشت.

علایم سلیاک

علایم بیماری سلیاک می تواند به شکل مشکلات روده ای و یا در اثر سوء تغذیه تظاهر یابند.

نکته:۵۰ درصد افراد مبتلا به سلیاک فاقد هرگونه علایم روده ای میباشند.

1-   علایم کلاسیک

اسهال حجیم، بدبو و رنگ پریده- کاهش وزن- کندی رشد- کوتاهی قامت- خستگی مزمن- سوء جذب چربی (مدفوع حجیم و روغنی میگردد)- کم خونی فقر آهن- درد شکم- ورم شکم- نفخ- یبوست- زخم های دهانی- افسردگی- گرفتگی عضلانی- درد استخوان.

۲- به علت آسیب به روده درجاتی از عدم تحمل لاکتوز بروز میکند.

۳- تغییر در ساختار روده باریک جذب ریز مغذی ها، مواد معدنی و ویتامین های محلول در چربی را مختل میسازد.

۴- عدم توانایی در جذب کربوهیدراتها و چربیها میتواند به کاهش وزن،کندی رشد در نوجوانان و یا خستگی منجر گردد.

۵-  کم خونی(آنمی): به علت سوء جذب آهن، فولیک اسید و ویتامین B12 میتواند به کم خونی فقر آهن و کم خونی مگالوبلاستیک منجر گردد. همچنین التهاب روده باریک ممکن است به از دست رفتن میکروسکوپی خون از روده کوچک بیانجامد.

۶-  پوکی استخوان: سوء جذب ویتامین D و کلسیم میتواند به پوکی استخوان، نرمی استخوان، کاهش تراکم استخوانها و انقباضات عضلانی (تتانی) بیانجامد.

۷-  کاهش جذب ویتامین K میتواند مکانیسم انعقاد خون را مختل کرده و به خونریزی منجر گردد.

۸-  بیماری سلیاک باعث افزایش تکثیر باکتریهای روده کوچک گردیده که سوء جذب ریز مغذی ها را تشدید میکند.

۹-  کمبود ویتامینهای A,D,E.

10-  نقص پادتن ایمنوگلوبین: در ۲ درصد بیماران مبتلا به سلیاک مشاهده میشود. همچنین این عارضه ریسک ابتلا به سلیاک را ۱۰ برابر میکند. این پادتن غشاء مخاطی دهان، مجاری هوایی و مجاری گوارش را در برابر عفونتها محافظت میکند.

۱۱-  درماتیت هرپتی فرم(HERPETIFORMIS DERMATITIS): یک اختلال پوستی مزمن است که با بثورات جلدی خارش دار (در نواحی باسن، آرنج ها، زانوها) بروز مییابد. عامل آن آنزیم ترانس گلوتامیناز پوست میباشد. در ۲ درصد بیماران سلیاک مشاهده میگردد.

۱۲-  کندی و یا توقف رشد، و تاخیر در بلوغ ممکن است بدون علایم بارز روده ای و یا سوء تغذیه شدید در نوجوانان تظاهر یابد.

۱۳-  سقط جنین و ناباروری در زنان

۱۴-  صرع، آتاکسی(ATAXI)(عدم هماهنگی حرکتی- فرد در راه رفتن مشکل دارد) و نوروپاتی محیطی (سوزن سوزن شدن دستها و پاها)، مشکلات روماتیسمی، ضعف وسردرد های میگرنی.

۱۵-  عدم درمان به موقع میتواند به سرطانهای روده کوچک منجر گردد. ۲۰ درصد بیماران مبتلا به سلیاک در صورت عدم درمان به سرطان روده کوچک دچار خواهند شد.

علایم سلیاک در کودکان

۱- مشکلات یادگیری، رفتاری و تمرکز.

۲- تحریک پذیری، اسهال، استفراغ، نفخ شکم، کوتاهی قد و رشد ناکافی، نقص در مینای دندان.

چگونگی تشخیصی بیماری سلیاک

غربالگری سلیاک در کودکی و نوجوانی.

۱- آزمایش خون برای شناسایی پادتن های ENDOMYSIUM ،سطح آنتی بادی ضد گلیادین و سطح آنتی بادی ضد بافتی ترانس گلوتامیناز.

۲- بیوپسی (نمونه برداری از بافت) از روده کوچک برای شناسایی آسیب به پرزهای روده ای.

۳- آزمایش خون برای تشخیص کم خونی،سطوح کلسیم،آهن و فولیک اسید.

درمان بیماری سلیاک

اساس درمان بیماری سلیاک، رژیم غذایی فاقد گلوتن است که در آن کلیه مواد غذایی حاوی گلوتن حذف می شوند. در بیشتر افراد، رعایت رژیم ذکر شده سبب توقف علائم می شود، به دنبال رعایت رژیم بدون گلوتن، آسیب های ایجاد شده در روده کوچک ترمیم و از ایجاد آسیب های بیشتر پیش گیری می شود. ترمیم پرزهای روده کوچک از زمان آغاز رعایت رژیم فاقد گلوتن شروع می شود و زمان دوره بهبودی، به طور معمول ۳ تا ۶ ماه خواهد بود، که البته این دوره در بزرگسالان به ۲ سال هم می رسد.

رژیم فاقد گلوتن، نیاز همیشگی فرد مبتلا به سلیاک است. خوردن هر نوع ماده حاوی گلوتن به هر اندازه و هر مقدار، می تواند به روده کوچک آسیب برساند. در رژیم فاقد گلوتن، مصرف کلیه مواد غذایی حاوی گندم، جو، چاودارواحتمالاً جودوسر ممنوع است. بیشتر حبوبات، ماکارونی، غلات و اکثر غذاهای فراوری شده، دارای گلوتن هستند. با وجود محدودیت هایی که وجود دارد، بیماران مبتلا به سلیاک می توانند رژیمی متعادل با انواع غذاها، شامل نان و ماکارونی داشته باشند. برای مثال به جای آرد گندم از آرد سیب زمینی، برنج، سویا و آرد لوبیا استفاده کنند. لازم به ذکر است که برای مصرف جو دوسر نظریات متفاوتی وجود دارد، زیرا بعضی از افراد قادر به تحمل آنها هستند و بعضی دیگر نمی توانند آن را تحمل کنند. تحقیقات بیشتری برای تایید مصرف یا عدم مصرف جو دوسر توسط بیماران سلیاک ادامه دارد و تا تایید کامل این مطلب، بیماران می توانند طبق نظر پزشک یا مشاور تغذیه ای خود عمل کنند.

 

دردنیای امروزمساله تغذیه و رابطه آن با سلامتی و بهداشت بدن اهمیت اساسی یافته است ،زیرا پایه و بنیان یک زندگی موفّق و سرشار از تلاش و سازندگی را تشکیل می دهد.از سوی دیگر فرد می تواند به سلامتی جسمانی و روانی مناسب و آمادگی ورزشی دست یابد که در مورد نوع تغذیه و برنامه غذایی خود اطلّاعات کامل داشته باشد.بنابراین رسیدن به سلامتی عموماًحذف گروهی از غذاها و یا مصرف افراطی نوعی از خوراکی نیست بلکه کیفیت مواّد مصرفی است که باعث ایجاد سلامتی چه دربعد جسم وچه دربعد روح می شود. تغذیه و رژیم غذایی یکی از مسائل اساسی زندگی در دنیای امروز است که نه تنها برای تناسب اندام ،بلکه برای رسیدن به سلامتی و برخورداری از بدنی آماده از هرلحاظ مورد توجه قرار می گیرد .تغذیه عبارت است از هرچیزی که انسان به هرنحوی مصرف می کند و هر چیزی که انسان می خورد ؛چه مفید باشد چه مضر و چه میوه باشد چه قند و...در سلامتی او نقش دارد .پس باتوجه به این نقش مهم، توجه به تغذیه و ساختار آن دراولویت مهمی از برنامه های زندگی هر فرد قرار گیرد .

برای رسیدن به جسمی سالم و آرام نیاز به روانی سالم است و روان سالم بدون جسم سالم میسر نیست و جسم هم بدون تغذیه نمی تواند سالم باشد ، چرا که سلامت جسمی و روانی انسان به میزان قابل توجهی به نوع تغذیه ، کیفیت مواد غذایی و ویتامین ها مربوط است .

در این مقاله به رابطه میان تغذیه و سلامت روان از جمله رابطه تغذیه با یادگیری و حافظه ، افسردگی ، خستگی ، هوش ، استرس و... به طور مختصر اشاره شده است و برای اصلاح وضعیت راهکارهایی ارائه شده است .

ارتباط بین رژیم غذایی مناسب و حالات روحی و روانی ارتباطی دو طرفه می باشد. کمبود مواد مغذی مانند اسیدهای چرب امگا 3، آهن، مس، روی و ویتامین های گروه B می تواند قبل از اینکه منجر به علایم بالینی شوند، فرد را در معرض بیماری های روحی و روانی قرار دهند.

از طرف دیگر از عوارض جانبی برخی داروهای مورد استفاده در درمان بیماری های روانی ایجاد کمبود های تغذیه ای است که به نوبه خود میتواند وضعیت بیماری فرد را تشدید نماید.

متاسفانه اختلالات روحی و روانی مانند سایر بیماری ها به سرعت تشخیص داده نمی شوند و ممکن است علایم واضح و مشخصی نداشته باشند اما با دریافت تاریخچه رژیم غذایی فرد مشکوک و شناخت عادات غذایی و انجام ازمایش های شیمیایی م یتوان کمبودهای رژیمی را اصلاح و وضعیت روانی فرد را بهبود بخشید.

برای خوشبخت بودن باید جسم سالم و روح آرامی داشت و اگر جسممان را با خوردن غذاهای مفید سالم نگه داریم در نتیجه روحی آرام و سرحال خواهیم داشت . آرامش فکر در واقع باعث نشاط و شادابی می شود و اگر با تحریکاتی که از سوی بدن به فرد منتقل شود این آرامش از دست می رود ، در نتیجه انسان نمی تواند با آرامش به تفکر بپردازد.

افرادی که به استرس ، ضعف حاظه ، خستگی ، افسردگی و..... مبتلایند فقط از لحاظ روحی آسیب پذیر نیستند بلکه در معرض ابتلا به انواع بیماریهای جسمی قرار می گیرند .

برای رسیدن به جسمی سالم و آرام نیاز به روانی سالم است و روان سالم بدون جسم سالم میسر نیست و جسم هم بدون تغذیه نمی تواند سالم باشد ، چرا که سلامت جسمی و روانی انسان به میزان قابل توجهی به نوع تغذیه ، کیفیت مواد غذایی و ویتامین ها مربوط است .

در این مقاله به رابطه میان تغذیه و سلامت روان از جمله رابطه تغذیه با یادگیری و حافظه ، افسردگی ، خستگی ، هوش ، استرس و... به طور مختصر اشاره شده است و برای اصلاح وضعیت راهکارهایی ارائه شده است .

جالب است بدانید که دستگاه گوارش دارای تعداد زیادی سلول عصبی می باشد به طوری که به آن مغز دوم نیز می گویند.

همان طور که عوامل روحی و روانی زمان انتقال مواد در لوله گوارش را تحت تاثیر قرار می دهند. باکتری هایی که در لوله گوارش نیز زندگی می کنند به وسیله مواد تولیدیشان می توانند بر عملکرد مغز و رفتار اثر بگذارند.

عفونت های دستگاه گوارش همراه با میکروارگانسیم های مضر می توانند با افزایش نفوذپذیری غشای دستگاه گوارش به عوامل بیماری زا عملکرد مغز را تخت تاثیر قرار دهند.

بنابراین مصرف پرو بیوتیک ها و پربیوتیک ها جهت تامین سلامت دستگاه گوارش و سیستم عصبی می تواند مفید واقع شود.

تاریخچه کنترل کیفیت

 در قرون وسطی به دلیل سادگی فرآیند تولید , هر کارگر می توانست تمام قسمت های یک کالا را به تنهایی بسازد . از این رو لذت حاصل از تولید کل کالا به جایی جزئی از آن کافی بود تا کارگر وقت بیشتری را برای رسیدن به کیفیت بالای کالا صرف نماید . انقلاب صنعتی باعث کاهش این انگیزه شد . چرا که دیگر کارگر بر خلاف گذشته , سازنده یک کالا نبود بلکه تنها جزء کوچکی از فرآیند ساخت آن را بر عهده داشت . در انقلاب صنعتی , روسای کارخانجات بزرگ نمی توانستند شخصا بر تمام وقایع نظارت داشته باشند . بنابراین ناچار بودند به طریق دیگری مشکلات را حل نمایند . این امر به منظور حفظ منافع اقتصادی و ایمنی مصرف کننده و نیز افزایش میزان تولید و به وجود آمادن رقابت مورد توجه جدی قرار گرفت و به این منظور به کارگیری روشهای بازرسی برای جلوگیری از عرضه محصولات نامرغوب یا معیوب به بازار به سرعت گسترش یافت . حتی بسیاری از واحد های تولیدی به منظور اطمینان خاطر مصرف کنندگان و گاه به عنوان ابزارهای تبلیغاتی اعلام می کردند که در تولید خود از روشهای بازرسی صد در صد بهره می برند . بنابراین اولین مرحله کنترل کیفیت پدیدار شد که هدف از آن فقط جداسازی محصولات معیوب از سالم بود و به منظور کاهش تعداد محصولات معیوب , ابداع روشهای علمی جدیدتر ضرورت یافت . در سال 1994 دکتر والتر شوهارت آمریکایی اولین نمودارهای آماری را به منظور کنترل فرآیند تولید ابداع و معرفی نمود . بنابراین وی را پایه گذاری کنترل کیفیت آماری می شناسند . ولی استفاده از علم آمار در صنعت از این زمان آغاز نشد . علت این امر اعتقاد نداشتن مدیران تولید به روشهای آماری و همچنین کمبود متخصص علم آمار در مراکز تولیدی بود . در سال 1937 در طی جنگ جهانی دوم خرید میلیونها تن مواد غذایی ، مهمات و پوشاک و دارو و ... توسط ارتش آمریکا بدون آنکه روش علمی برای کنترل و بازرسی آن وجود داشته باشد سران ارتش آمریکا را وادار نمود که به سراغ کنترل کیفیت آماری بروند . این اقدام ارتش آمریکا از یک طرف منجر به پیروزی آن در جنگ جهانی دوم و از طرف دیگر سبب پایه گذاری علم کنترل کیفیت ( آماری ) در دنیا گردید .

در کنترل کیفیت آماری که امروزه به طور گسترده ای در صنایع پیشرفته دنیا به کار می رود . سعی بر این است که ضایعات تولید تا حد امکان کاهش یابد . چنانچه مدیری بخواهد کنترل کیفیت را اجرا کند باید آمار بگیرد . به عنوان مثال تعیین نماید که آیا ضایعات کارخانه یا کارگاه نسبت به دیروز افزایش یافته است یا کاهش ؟ آیا ضایعات این کامیون مواد خام نسبت به کامیون قبلی فرق دارد یا خیر ؟ سپس لازم است این آمارها را به صورت نمودار در آورده و بعد از تجزیه و تحلیل نمودار ها ریشه نقایص را بیابد . به این ترتیب می توان با استفاده از کنترل کیفیت آماری کنترل موثری بر تولید داشت . در سال 1960 اولین حلقه های کنترل کیفیت برای بهبود روشهای کنترل کیفیت در ژاپن تشکیل شد . این حلقه ها عبارتست از تقسیم مجموعه عوامل موثر بر کیفیت به حلقه های مختلف و تقسیم حلقه های بزرگ به حلقه های کوچک ؛  هدف اصلی از تشکیل این حلقه ها آن بود که شرایط مناسب برای بهبود کیفیت محصول تولیدی فراهم شود .

کار حلقه های کنترل کیفیت از همان آغاز با موفقیت های چشمگیری رو به رو شد و به همین دلیل واحدهای تولیدی در بسیاری از کشورها این حلقه ها را در صنعت خود تشکیل دادند . در سالهای اخیر در اکثر واحدهای تولیدی ، سیستمهای مختلف کنترل کیفیت تضمین کننده سلامت ، بهداشت ، رفاه و ... افراد جامعه موجود است.

تاریخچه مدیریت جامع کیفیت

 در سال 1924 دكتر والتر شوارت  از شركت  تلفن  بل  آمریكا، مجموعه  مقالات  مربوط  به كاربرد  آمار در كنترل  كیفیت  محصولات  تولیدی  را منتشر كرد.

در سال 1931 دكتر شوارت  كتابی  با عنوان  " كنترل  اقتصادی  كیفیت  محصولات  صنعتی  "منتشر كرد . در این  كتاب  كنترل  كیفیت  آماری  مطرح  شد.

در سال 1935 آماردان  انگلیسی  به  نام  ای .اس .پیرسون  كتاب  خود را تحت  عنوان  كاربرد روشهای  آماری  دراستاندارد كردن  فعالیتهای  صنعتی  و كنترل  كیفیت  منتشر كرد.

تا سال 1937 كمتر از 10 شركت  آمریكایی  ، كنترل  كیفیت  آماری  را به  مورد اجرا گذاشته  بودند.

در سال 194 سازمان  غیرانتفاعی  اتحادیه  مهندسان  و دانشمندان  ژاپن  تأسیس  شد .و تقریباً در همین  زمان  اتحادیه  استانداردهای  ژاپن ،در زمینه  كنترل  كیفیت  آماری  سمینارهایی  برپا كرد.در سال 194 جامعه  كنترل  كیفیت  آمریكا تشكیل  شد.

در سال 1949 افراد علاقمند از انجمنهای  دانشگاهی  ، صنعتی  و دولتی  در(JUSE) تشكیل  جلسه  دادند وگروهی  به  نام  " گروه  تحقیق  درباره  كنترل  كیفیت  " را با هدف  اجرای  تحقیق  ، كنترل  كیفیت   ، آموزش  وارتقای  آن  در ژاپن  ایجاد كردند. آنها داوطلبانی  مستقل  از دولت  بودند كه  به  ارتقای  كنترل  كیفیت  و بهبود صادرات  ژاپن  می  اندیشیدند.در سال 1950 اتحادیه  دانشمندان  و مهندسان  ژاپن (JUSE) اولین  نشریه  خود را تحت  عنوان " كنترل كیفیت  آماری  " منتشر ساخت .در سال 1950 استانداردهای  صنعتی  ژاپن  تنها به  محصولات  شركتهایی  علامت  استاندارد (JIS) را می داد كه  در آن  شركت  كنترل  كیفیت  آماری  اجرا می  شد.
در سال 1950 اتحادیه  دانشمندان  و مهندسان  ژاپن (JUSE) از دكتر " ادوارد دمینگ  " از آمریكا برای  ارائه سمینار و سخنرانی  دعوت  كرد. دكتر دمینگ  در دهة  1950 كه  نظراتش  در آمریكا اقبالی  نداشت  و در برخی  مواقع  مورد بی  اعتنایی  و تمسخر واقع  می شد ، چندین  بار از ژاپن  دیدن  كرد و در سمینارها وسخنرانیهای   مختلف  ، افكار خود را برای  ژاپنی ها تشریح  كرد.

درسال 1951  اتحادیه   دانشمندان  و مهندسان  ژاپن (JUSE) جایزه  دمینگ  را با هدف  افزایش  سطح   كیفیت  صنعت  ژاپن  ایجاد كردند.

در سال 1951 دكتر فایگنبام  كتابی  تحت  عنوان  " كنترل  كیفیت  جامع  " منتشر كرد.در سال 1954 اتحادیه  مهندسان  و دانشمندان  ژاپن (JUSE)از دكتر جوران  آمریكایی  برای  سخنرانی  درسمینار " مدیریت  كنترل  كیفیت  " دعوت  كرد. كنترل  كیفیت  به  عنوان  ابزاری  برای  مدیریت  مطرح  شد وزمینه  تغییر كنترل  كیفیت  آماری  به  كنترل  كیفیت  جامع   فراهم  شد.در سال 195 رادیوی  موج  كوتاه  ژاپن  بخشی  از برنامه  های  خود را به  كنترل  كیفیت  اختصاص  داد.در سال 1962 نشریه  " كنترل   كیفیت  برای  سركارگران  " از سوی  اتحادیه  دانشمندان  و مهندسان  ژاپن  انتشار یافت   و اولین  هستة  كنترل  كیفیت  شروع  به  كار كرد .

در اواخر دهه 1970آمریکایها و اروپاییها که متوجه پیشی گرفتن ژاپنیها در  تسخیر بازارهای جهانی شدند، به فکر استفاده از نگرش TQM در مدیریتهای خود افتادند.در سال 1987 آمریكا جایزه  ای  را به  نام  " مالكولم  بالدریج  " وزیر تجارت  فقید این  كشور در سالهای 1981 تا1987 ایجاد و رئیس  جمهور آمریكا آن  را امضاء كرد. این  جایـزه  بـرای  معـرفی  شركتهایی  كه  به  بالا بردن  سطح  كیفیت  خود و اجرای  TQM دست  یافته  اند، طراحی  گردید.

جایزه  بالدریج  همه  ساله  به  حداكثر شش  شركت  ( دو شركت  از هریك  از دسته  های  بازرگانی  ، خدماتی  و بازرگانی  كوچك  ) تعلق  می  گیرد . 

مدیریت كیفیت

مدیریت كیفیت یك دیدگاه فلسفی - مدیریتی است كه هم اكنون با سرعت فزاینده جایگاه خود را در جوامع باز می كند و توجه به نیازها و ابتكارات مشتریان، راههای ارائه خدمات و ارتقای كیفیت را اصل كار خود قرار می دهد. همین توجه به كیفیت و تلاش برای بهبود دائمی نقش اساسی و مهم در توسعه كیفیت دارد. در سالهای اخیر نظامهای ارتقای مدیریت كیفیت به سرعت متحول شده اند. از حدود دو دهه گذشته فعالیتهای بازرسی ساده باروشهای كنترل كیفیت تكمیل با جایگزین گردیده اند تضمین كیفیت به وجود آمده و راه تكامل در پیش گرفته كه هم اكنون ارتقای مستمر كیفیت با مدیریت جامع كیفیت (TQM) جای همه آنها را گرفته است.
ارائه الگوها و نظریه های مربوط به بهبود كیفیت فرآورده ها و خدمات، شعار امروز سازمانها شده است. پیروزی چشمگیر ژاپنی ها در چند دهه گذشته و ظرفیتهای تحول اساسی تولیدی و اقتصادی آنان، همراه با ارائه كیفیت ممتاز فرآورده ها و خدمات، انگیزه اساسی حركت در سمت تحول روندهای مدیریت برای دستیابی به كیفیت برتر و روشهایی بوده است كه مسائل پیچیده سازمانهای امروزی را پاسخگوست. از آنجایی كه بحث مدیریت كیفیت با سیستم و سازمان ارتباط دارد و مدیریت بدون توجه به محیط و سیستم درون آن معنــی پیدا نمی كند به شرح سه واژه زیر می پردازیم :

سیستم

مجموعه ای از اجزاء كه روابط متقابل و نقش هركدام از اجزاء را درتامین هدفهای سازمانی موردمطالعه قرار می دهد. در بحث از مدیریت و كیفیت توجه كامل به سیستم و سازمان است.

مدیریت

 از مدیریت تعاریفی مختلف شده است ازجمله هماهنگ كردن منابع انسانی و مادی برای نیل به هدف و یا فرایندی كه به وسیله آن كوششهای فردی و گروهی به منظور نیل به هدف مشترك هماهنگ می شود و بالاخره مدیریت انجام دادن كارها توسط دیگران است و به عبارت دیگر مدیریت هم علم است و هم هنر. یك مدیر برای پیش بردن اهداف سازمان خود نیازمند برنامه ریزی، سازماندهی، ایجاد انگیزش در كاركنان و كنترل دریافت بازخورد از عملكرد سازمان به منظور تطابق فعالیتها با برنامه ریزی به عمل آمده و تحقق اهداف سازمانی است.

كیفیت

 درعین حال كه واژه رایج و آشنایی است ولی تفاسیر گوناگونی از آن می رود كه لازم است در هر سازمانی تعریف توافق شده از كیفیت برای افراد روشن شود. دكتر ابوالفتح لامعی در كتاب مبانی مدیریت كیفیت، كیفیت را این چنین تعریف می كند «كار درست را انجام دادن، به نیازها و انتظارات مشتریان پاسخ دادن».مفهوم كیفیت ریشه در كار متخصصان صنعتی دارد. اهمیت كیفیت در سالهای 1940 و 1950 موردتوجه قرار گرفت. اول در بخش تولید و بعد بر روی بخشهای خدماتی كاربرد یافت. مبتكر واژه كنترل جامع كیفیت یعنی فایگنبام در سال 1951 كیفیت را این چنین تعریف می كند. كیفیت یعنی توانایی یك محصول در برآوردن هدف موردنظر كه با حداقل هزینه ممكن تولید شده باشد، شاید پنج نفر از مشهورترین رهبران نظریه كیفیت كه تاثیر اساسی در صنعت امروز جهان داشته اند، ادوارد دمینگ،فیلیپ كرازبی، جوزف جوران، تاگوچی وایشی كاوا باشند. دمینگ تامین رضایت مشتری و كاستن تغییرات را در تعریف كیفیت گنجانده است و كرازبی كیفیت را مطابق یك محصول یا خدمت با الزامات (ویژگیها و استـــانداردهای) از پیش تعیین شده تعریف می كند.

میگرن یکی از اختلالات شدید است که ویژگی آن سردردهای ملایم یا شدید پی در پی می باشد و غالباً با علایمی در سیستم عصبی آتونومس همراه است. "درد در یک طرف سر"،", جمجمه این نوع از سردرد در یک طرفه است (بر نیمی از سر تاثیر می گذارد) و ماهیتا ضربان دار است و از ۲ ساعت تا ۷۲ ساعت ادامه دارد. علایم همراه با آن می تواند شامل حالت تهوع، استفراغ، نورگریزی (افزایش حساسیت به نور)، صدا ترسی (افزایش حساسیت به صدا) باشد و درد به طور کلی با بالا رفتن فعالیت بدنی افزایش می یابد. بیش از یک سوم افراد مبتلا به سردردهای میگرنی نشانه های پیش درامدی/اورا را دریافت می کنند: نوعی اختلالات گذرای دیداری، حسی، زبانی یا حرکتی که نشان می دهند سردرد به زودی شروع خواهد شد. این باور وجود دارد که دلایل بروز میگرن ترکیبی از عوامل محیطی و ژنتیکی است. حدود دو سوم افراد مبتلا سردردها را از خانواده به ارث می برند. نوسان سطح هورمون می تواند نقش داشته باشد: میگرن در زمان بلوغ، در پسرها کمی بیشتر از دخترهاست، اما در میان زنان حدود دو تا سه برابر بیشتر از مردان است. سردردهای میگرنی معمولاً در دوره بارداری کاهش می یابند. ساز و کار دقیق میگرن ناشناخته است. البته این باور وجود دارد که میگرن به دلیل نوعی اختلال در رگ های خونی و عصبی باشد. نظریه اولیه مربوط به افزایش قابلیت تحرک قشر مخ و کنترل ناهنجار یاخته های عصبی درد در عصب سه قلوی ساقه مغز می باشد.

اولین توصیه مدیریتی برای این نوع از سردردها استفاده ازمسکنهایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن است، و برای تهوع و پیشگیری از حمله استفاده از انتی امتیک توصیه می شود. داروهای تخصصی تر میگرن شامل تریپتانها یا ارگوتامینها هستند که آن ها را می توان برای کسانی توصیه کرد که مسکن های ساده بر آن ها تاثیر ندارند. در سراسر جهان بیش از 10% از مردم در برخی از برهه های زندگی دچار میگرن شده اند.

نشانه ها و علایم میگرن

میگرن نوعاً با سردردهای شدید خود محدود، و پی در پی ظاهر می شود که با علایم خودکارهمراه است. حدود 15-30% افراد مبتلا به میگرن تجربه درک اورا را دارند و کسانی که این علایم پیش درآمدی میگرن را دریافت می کنند نسبت به کسانی که فاقد این علایم هستند بیشتر مبتلا به میگرن می شوند. شدت درد، طول مدت سردرد و تناوب حمله ها در افراد مختلف متفاوت است. میگرنی که بیش از ۷۲ ساعت طول بکشد را در اصطلاح وضعیت میگرنی می نامند. برای میگرن چهار مرحله را می توان در نظر گرفت، البته افراد مبتلا به میگرن الزاماً همه این مراحل را تجربه نمی کنند

پیش نشانه، که چند روز یا چند ساعت قبل از سردرد بروز می کند

اورا، که بلافاصله قبل از بروز سردرد ظاهر می شوند

مرحله درد، که به آن مرحله سردرد نیز گفته می شود

پس اثر، عوارض پس از پایان حمله میگرنی

مرحله پیش نشانه میگرن

پیش نشانه یا علایم اخطار دهنده در حدود ۶۰٪ از کسانی که مبتلا به میگرن هستند دیده می شود این علایم دو ساعت تا دو روز قبل از شروع درد یا اورا در فرد بروز می کنند ممکن است این نشانه ها شامل طیف گسترده ای از پدیده ها باشد از جمله: تغییر خلق و خو، زود رنجی، افسردگی یا سرخوشی، خستگی، ولع مصرف مواد غذایی خاص، سفتی عضلات (بخصوص عضلات گردن)، یبوست یا اسهال، و حساسیت به بو یا صدا. این مسئله می تواند در افراد مبتلا به میگرن همراه با علایم پیش درآمدی یا بدون این علایم بروز کند

مرحله پیش درآمدی میگرن

اورا پدیده عصب شناختی کانونی و گذرایی است که قبل یا در طول سردرد اتفاق می افتد. آ ن ها به تدریج در طی چند دقیقه ظاهر می شوند و به طور کلی کمتر از ۶۰ دقیقه طول می کشند. این علایم می توانند ماهیتا دیداری، حسی یا حرکتی باشند و بسیاری از افراد بیش از یکی از آ  ن ها را تجربه می کنند. عوارض دیداری رایج ترین آ ن هاست و بیشتر از ۹۹٪ افراد مبتلا به میگرن و خصوصاً بیش از نیمی از آنها دچار این عارضه می شوند. اختلالات دیداری غالباً شامل اخگربینی (قسمتی از تغییر موضعی در میدان دید که چشمک می زند. این علایم نوعاً در نزدیک کانون بینایی آغاز می شوند و سپس به صورت خط های کج و معوجی که در شکل دیوار قلعه نشان داده شده است به اطراف گسترش می یابند. معمولاً این خطوط سیاه و سفید هستند اما برخی از افراد خط های رنگی هم مشاهده می کنند. برخی افراد قسمتی از میدان دید خود را از دست می دهند که به نابینایی یک سویه معروف است در حالیکه برخی در این شرایط تجربه تاری دید دارند.

مرحله درد

علایم پیش درآمدی حسی دومین نوع متداول این علایم است که حدود ۳۰-۴۰٪ افراد مبتلا به اورا آن را تجربه می کنند. غالباً در یک طرف دست یا بازو خواب رفتگی احساس می شود و به بخش هایی از بینی و دهان که در همان سمت قرار دارند گسترش می یابد. معمولاً بعد از اینکه احساس خارش با از بین رفتن پوسیشن سنس رفع شد احساس بی حسی بروز می کند. سایر علایم مرحله پیش درآمد می تواند شامل: اختلالات زبانی یا گفتاری، احساس چرخش دنیا، و در موارد نادری مشکلات حرکتی باشد. علایم حرکتی نشان می دهند که میگرن از نوع نیمه فلج است، و این ضعف غالباً برخلاف سایر نشانه های پیش درآمدی بیش از یک ساعت طول می کشد. به ندرت اتفاق می افتد که نشانه پیش درآمدی با سردرد همراه نباشد،که آن را میگرن خاموش گویند.

از قدیم سردرد دردی است که در یک طرف سر و به صورت ضربان دار آغاز شده و از دردی ملایم به دردی شدید تبدیل می شود. این درد به تدریج آغاز می شودو با افزایش فعالیت جسمی شدت می گیرد. البته در بیش از ۴۰٪ موارد این درد می تواند در هر دو طرف سر باشد و معمولاً با گردن درد همراه است. دردی که در دو طرف سر وجود دارد بیشتر در افرادی رایج است که میگرن بدون علایم پیش درآمدی دارند. چندان رایج نیست که در ابتدا درد از پشت یا بالای سر آغاز شود. در بزرگسالان این درد معمولاً ۴ تا ۷۲ ساعت طول می کشد و در جوانان این زمان معمولاً کمتر از یک ساعت خواهد بود. تناوب حمله ها متفاوت است، از چند بار در طول مدت زندگی گرفته تا چندین بار در هفته، یا متوسط یک بار در ماه.

این درد معمولاً با حالت تهوع، استفراغ، حساسیت به نور، حساسیت به صدا، حساسیت به بو، خستگی و زودرنجی همراه است. در میگرن بازیلار، میگرنی که همراه با علایم عصبی مربوط به ساقه مغزی یا با نشانه های عصب شناختی در هر دو طرف بدن است، عوارض شایع شامل: یا احساس چرخیدن دنیا، سردرگمی، و گیجی می باشد. تهوع تقریباً در ۹۰٪ افراد اتفاق می افتد و استفراغ در حدود یک سوم دیده شده است. بنابراین بسیاری از این افراد به دنبال جایی تاریک و خلوت هستند. علایم دیگر می تواند شامل: تاری دید، گرفتگی بینی، اسهال، تکرر ادرار، رنگ پریدگی، یا عرق کردن باشد. تورم یا حساسیت پوست سر و همچنین سفت شدن گردن نیز می تواند اتفاق بیفتددر افراد سالخورده این علایم کمتر دیده می شوند.

 

 

مطالعات صورت گرفته نشان داده است كه جمعیت جهان تا اواسط قرن حاضر، دو برابر خواهد شد و این در حالی است كه اكنون نیمی از كودكان جهان از غذای كافی محروم هستند. همچنین فشار از طرف مصرف كنندگان، خصوصاً در كشورهای صنعتی، باعث شده است كه تولید محصولات غذایی بطرف استفاده  از مواد افزودنی "طبیعی" و بكارگیری روش های فرآوری نزدیكتر به روش های طبیعی، جهت پیدا كند. نكات، به همراه سایر مزایایی كه وجود داشته اند، روش های بیوتكنولوژی در صنایع غذایی را گسترش داده اند.
با توجه به گسترش صنایع غذایی در كشور ما، آشنایی مختصر با كاربردهای بیوتكنولوژی در صنایع غذایی مفید به نظر می رسد: 

تعریف بیوتكنولوژی غذایی 

تولید محصولات نهایی غذایی با استفاده از بیوتكنولوژی 
تولید مواد افزودنی غذایی با استفاده از بیوتكنولوژی 
اصلاح مستقیم مواد غذایی یا مواد افزودنی به غذا 
تولید مواد كمك فراوری 
 كاربردهای تجزیه ای 
تصفیه پسماند 

تعریف بیوتكنولوژی غذایی در ارتباط با صنایع غذایی می توان بیوتكنولوژی را به صورت زیر تعریف كرد: 
"استفاده از سلولهای زنده یا قسمتی از آنها، به منظور تولید یا اصلاح محصولات غذایی یا مواد افزودنی به غذا" از یك دیدگاه دیگر می توان كاربرد بیوتكنولوژی در صنایع غذایی را به دو بخش كاربرد بیوتكنولوژی سنتی و كاربرد بیوتكنولوژی مدرن تقسیم كرد: 

۱) دركاربرد "بیوتكنولوژی سنتی" در صنایع غذایی، از فناوری تخمیری (ریزساوارزه ها یا میكروارگانیزم ها) جهت تغییر مواد خام غذایی به محصولات غذایی تخمیری شامل پنیر، ماست، خمیر نان و غیره استفاده می گردد. استفاده از ریزسازواره ها و آنزیمها در این فرآیندها باعث ایجاد تغییرات در طعم، عطر و بافت مواد خام غذایی یا افزایش قابلیت نگهداری آنها می گردد. 

۲) در بكارگیری "بیوتكنولوژی نوین" در صنایع غذایی، از ژنتیك مولكولی و آنزیم شناسی كاربردی بهمراه فناوری تخمیری، جهت بهبود خواص مواد افزودنی غذایی استفاده می گردد. در قسمت های بعدی این نوشتار، برخی از كاربردهای بیوتكنولوژی در صنایع غذایی به طور اجمال و در چند زمینه بیان می شوند. 
تولید محصولات نهایی غذایی با استفاده از بیوتكنولوژی 

بیوتكنولوژی می تواند جهت تغییر مواد خام غذایی مانند شیر، گوشت، سبزیجات و غلات به محصولات با طعم و عطر مطلوب و قابلیت نگهداری بیشتر استفاده  شود. تولید این نوع محصولات در جهان، سابقه بسیار طولانی دارد و هم اكنون این محصولات در مقیاس صنعتی در سطح دنیا تولید می گردند.

بر اساس گزارشات موجود، حدود یك سوم رژیم غذایی در اروپا از غذاهایی تشكیل می شود كه تخمیر شده اند؛ در حالیكه این رقم در سایر نقاط دنیا بین ۲۰ تا ۳۰ درصد می باشد. از مثال های این محصولات می توان به محصولات لبنی تخمیری مانند ماست و پنیر، سوسیس تخمیرشده خشك و نیمه خشك، سبزیجات تخمیرشده مانند كلم (sauerkraut)و زیتون تخمیرشده، نان، قارچ خوراكی، مشروبات الكلی و انواع غذاهای تخمیری آسیای شرقی مانند سس سویا، میسو، سوفو و تمپه اشاره نمود. 

برخی از این محصولات از قبیل فرآورده های لبنی تخمیری، نان و قارچ خوراكی، در ایران نیز در مقیاس صنعتی تولید می گردند. همچنین اخیراً در رابطه با تولید محصولات دیگر مثل زیتون تخمیر شده و سس سویا، پروژه های تحقیقاتی در ایران انجام گرفته است. 

توده میكروبی و پروتئین تك یاخته به عنوان غذا 

توده میكروبی نیز بعنوان یك ماده غذایی غنی از پروتئین، مورد استفاده قرار گرفته است. به عنوان مثال، آلمانی ها طی جنگ جهانی دوم، برای جبران كمبود پروتئین، مخمرها را در مقیاس صنعتی كشت داده و بعنوان منبع غذایی در خوراك انسان مورد استفاده قرار دادند. همچنین از دهه شصت میلادی تولید محصولاتی به نام پروتئین تك یاخته (SCP)، ابتدا از مواد هیدروكربنی و بعدها از مواد كربوهیدراتی ارزان قیمت در مقیاس صنعتی آغاز شد. این محصولات، بعنوان افزودنی پروتئینی در خوراك دام و مثالی از تولید پروتئین تك یاخته (scp): 
به عنوان مثال، شركت ICI در انگلستان از كشت باكتری Methylophilus methylotrophous بر روی متانول در یك فرمانتور پیوسته به حجم ۱۵۰۰ متر مكعب، برای تولید سالانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار تن پودر خشك شده SCP در سال استفاده كرد. حجم زیاد فرمانتور و نیاز به راه اندازی آن بصورت پیوسته تحت شرایط استریل (aseptic) باعث شد كه نیاز به ابداع تكنیك های جدید مهندسی برای تولید این محصول در مقیاس صنعتی بوجود آید. 

با وجودی كه تولید این محصول از نظر فنی با موفقیت روبرو شد، ولی بخاطر برخی مشكلات از جمله هزینه های تولید بالا و كاهش قیمت های محصولات رقیب (یعنی كنجاله سویا)، این پروژه و پروژه های مشابه در كشورهای غربی از نظر اقتصادی موفقیت آمیز نبودند. به عنوان مثال، شركت ICI، تولید محصول SCP خود را در اواسط دهه ۸۰ میلادی متوقف كرد. قابل ذكر است كه تولید این محصول در كشورهای بلوك شرق نظیر اتحاد جماهیر شوروی با موفقیت اقتصادی خیلی زیادی روبرو شد؛ زیرا تولید این محصول باعث عدم وابستگی به كنجاله سویای وارداتی از كشورهای غربی می شد. 

 

زعفران (Crocus sativus ) از تیره زنبق سانان ( Iridaceae ) می باشد. زعفران گیاهی است علفی، چند ساله، دارای کورم ( پداژه ) سفید رنگ که روی آن جوانه های راسی و جانبی وجود دارد. ریشه افشان، کوتاه و به طور معمول از قاعده کورم بر روی یک دایره خارج می شود. گل شامل گلپوش 6 قطعه ای 3 )کاسبرگ و 3 گلبرگ )، همرنگ و خوشبو، دارای 3 پرچم با بساک زرد رنگ، مادگی آن دارای خامه سفید، کلاله 3 شاخه ای و قرمز رنگ است.

برگ ها باریک و بلند به رنگ سبز تیره یا چمنی به طول حدود 20 تا 50سانتی متر، به تعداد 11- 5 برگ، گل ها و برگ ها داخل لوله ای غشایی به نام اسپات ( چمچه ) قرار می گیرند که وظیفه حمایت برگ و گل تا خارج شدن از خاک را به عهده دارد. این گیاه سه گان می باشد و تولید بذر نمی کند.

پراکنش زعفران در ایران

زعفران که به گل سلامتی، سلطان ادویه ها و طلای سرخ معروف است ارزشمندترین رستنی ایران و خاستگاه اصلی آن دامنه های الوند می باشد. کشت زعفران در ایران به سال های پیش از میلاد مسیح بر می گردد و در مناطق بسیار کم باران که دارای زمستان سرد و تابستان گرم هستند، گسترش دارد.

سطح زیر کشت و تولید زعفران در ایران

ایران به عنوان مهمترین تولید کننده زعفران دنیا می باشد. بر اساس آمار سال 1384، ایران با سطح زیر کشت 21/57694 هکتار، تولیدی برابر 9/239 تن زعفران در سال دارد که متوسط عملکرد کشت آبی و دیم به ترتیب 16/4 و 18/3 کیلو گرم در هکتار است.

95 درصد از زعفران کشور در استان خراسان جنوبی و 5 درصد در استان های یزد، اصفهان، فارس، کرمان و استان مرکزی کشت می شود.

پراکنش زعفران در دنیا

پس از ایران که 81 درصد از زعفران دنیا را تولید می کند، کشت زعفران در کشورهایی مانند یونان، اسپانیا، ایتالیا، بنگلادش، مغرب، هند و... رواج دارد.

خاک مناسب پرورش زعفران

از آنجایی که پداژه زعفران مدت نسبتاً زیادی ( 8- 5 ) سال در زمین می ماند، خاک آن باید سبک یا ترکیبی از شن و رس باشد تا پیاز بتواند در این مدت، علاوه بر تامین مواد غذایی، در مقابل شرایط خاص منطقه ای نیز مقاومت نماید. بنابراین، جهت رشد و نمو مناسب گیاه و تولید محصول مرغوب، زمین های حاصلخیز با زهکش مناسب و pH بین ( 8- 7) لازم است.

کاشت زعفران

از آنجایی که زعفران تولید بذر نمی کند، فقط از راه کورم ( پداژه ) می توان آن را تکثیر کرد. در اواسط مرداد ماه تا پاییز بسته به منطقه ( پیش از شروع یخ شکن زمین )، اقدام به خارج کردن کورم از زعفران زارهای مورد نظر یا تهیه آن از محل های مناسب می کنند. پس از آماده کردن زمین و اضافه کردن کود دامی، به صورت کرتی اقدام به کشت کورم در عمق 15 تا 20 سانتی متر شود. در این حالت به 2 تا 6 تن کورم برای کاشت یک هکتار زعفران کاری نیاز است.

فاصله کپه ها را 30×30 و در هر کپه 1 تا 3 پیاز در کشت سبک، 5 تا 7 پیاز در کشت متوسط و 7 تا 15 پیاز در کشت متراکم، می توان به کار برد که در این حالت ( عمر ) کشتزار زعفران متفاوت است.

داشت زعفران

زعفران از نظر نیاز آبی، بسیار کم توقع است و که نیاز به 7 بار آبیاری در سال دارد. همچنین، این نیاز هنگامی است که دیگر محصولات به آب نیاز ندارند. اولین آبیاری پس از کاشت محصول و بسیار مهم می باشد. این آبیاری باید طوری تنظیم شود که هوا زیاد گرم نباشد، چون ابتدا برگ ها سبز شده و بعد گل ها ظاهر می شود، که در نتیجه برداشت گل مشکل خواهد شد. به طور معمول، پس از اولین آبیاری زعفران زار گل ها زودتر از برگ ها از خاک خارج می شوند. آبیاری دوم 35 روز پس از آبیاری اول است، چنانچه آبیاری پس از برداشت گل انجام شود به آن گل پاک گویند. وجین علف هرز و کود دهی ( به ویژه کود دامی ) باید در همین مدت خفتگی انجام گیرد. آخرین آبیاری زعفران زار به نام زرد آب حدود اواسط اردیبهشت انجام می شود که پس از آن دوره ( خفتگی ) تابستانه زعفران آغاز می شود.

برداشت گل زعفران

بسته به عمق کاشت پداژه ها و بافت خاک، گل های زغفران طی یک تا دو هفته پس از آبیاری اول شکفته می شوند. گل های زعفران در صبح زود و به طور معمول یکجا برداشت می شوند، سپس در خارج از کشتزار، کلاله ها را از سایر قسمت های گل جدا می کنند. پس از روییدن گل ها، حداکثر 3 تا 4 روز برای برداشت محصول فرصت وجود دارد، که در صورت عدم برداشت به موقع گل ها ریزش نموده و کلاله ها شکننده می شوند. معمولاً طول دوره برداشت 20 روز طول می کشد.

 

موارد زیر را می توان جزو مکمل های غذایی به شمار آورد:

به عنوان مکمل باید در رژیم غذایی گنجانده شود.

شامل یک یا چند ماده ی مشخص (ویتامین ها، گیاهان دارویی، اسیدهای آمینه یا دیگر اجزاء تشکیل دهنده ی آنها) باشد.

به صورت خوراکی مصرف شود.

برچسب مکمل غذایی داشته باشد و به عنوان مکمل  غذایی در نظر گرفته شود.

از طرفی، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) موادی را مکمل دارویی می داند که علاوه بر موارد بالا شامل ویژگی های زیر نیز باشد:

کیفیت تولید آن بسیار بالا باشد.

حاوی آلاینده یا نا خالصی نباشد.

برچسب آن بسیار دقیق و با ذکر جزئیات باشد.

واسیلیوس فرانکوس (Vaslios Frankos) پزشک بخش برنامه های غذایی FDA معتقد است که نباید غلات غنی شده یا انواع کورن فلکس ها، که در بازار به عنوان مکمل های صبحانه مطرح می شوند، را با مکمل های غذایی اشتباه گرفت. در واقع، مواردی که به آنها اشاره شد، فقط درباره ی انواع قرص ، کپسول و پودرها صدق می کند و برچسب های این محصولات باید به گونه ای باشد که اعتماد کامل مصرف کننده را در مورد مواد تشکیل دهنده بسته بندی محصول به درستی جلب کند. این کار باعث می شود تولیدکنندگان هم درباره ی محصولات خود نهایت صداقت را با سازمان غذا و دارو داشته باشند.

نکاتی برای انتخاب مکمل های طبیعی

کارشناسان معتقدند قوانین کلی برای انتخاب صحیح مکمل های غذایی وجود دارد که اولین آنها انتخاب مکمل ها از برندهای قابل اعتماد و تجربه شده در بازار است.

گاروتو معتقد است: «از آنجایی  که در ساخت بعضی از مکمل ها از مواد تقلبی و فلزات سنگین آلوده کننده استفاده می شود اینکه از کدام برند استفاده می کنید مهم است، تا مطمئن باشید که درون قوطی همان چیزی است روی برچسب دارو آمده است.»

نکته ی دوم این است که باید اطمینان کنید محصول مورد نظر همان تأثیری را دارد، که مدعی آن است. مثلا یک مکمل ورزشی ادعا می کند که می تواند در عرض یک هفته ۱۰ کیلوگرم عضله برای تان بسازد اما آیا واقعا چنین عملکردی خواهد داشت؟!

دوستان عزیزم، می توانید یک گام جلوتر بروید و به سایت محصول مورد نظر مراجعه و نظرات دیگر مصرف کنندگان را جویا شوید. در این زمینه نشریات و مقالات پزشکی، ورزشی و تغذیه هم می توانند راهنمای خوبی برای شما باشند. اما بهترین اقدام این است که قبل از خرید مکمل های مختلف با پزشک خود مشورت کنید.

پروتئین وی whey

این مکمل نه تنها در بدن سازی بلکه در بین دیگر رشته ها نیز مورد استفاده قرار می گیرد. و مصرف درست آن باعث رسیدن به نتیجه ایده آل می شود.

در چند تحقیق و آزمایش به عمل آمده در خصوص پروتئین وی معلوم گردید که این پروتئین یک پروتئین مستعد برای کاهش نرخ سرطان، مبارزه با HIV، افزایش قدرت ایمنی بدن، کاهش استرس و پائین آورنده کلسترول، افزایش سطح سرتونین در داخل مغز، ارتقاء عملکرد کبد در گروهی که به نوعی از بیماری هپاتیت رنج می برند، کاهش فشار خون و افزایش عملکرد فیزیکی بدن به عنوان نمونه می توان اشاره کرد.

یکی از تأثیرات بارز پروتئین وی علی الظاهر توانائی افزایش Glutathione GSH آن می باشد. نمی توان اهمیت GSH را در عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن نادیده گرفت. GSH به طور قطع مهمترین آنتی اکسیدان محلول در آب می باشد که در بدن یافت می شود.

GSH سه پپتایدی است که از آمینواسیدهای ال سیستین، ال گلوتامین و گلیسین تشکیل شده است. از آنجائی که GSH به عنوان یک ماده شناخته شده ضروری بر ایمنی بدن، اکسیدکننده استرس و حفظ سلامتی بدن می باشد کاهش آن مرتبط است با یک لیست بلند از بیماری ها. پروتئین وی جایگاه خاصی در برنامه غذائی افراد دارد. یکی از علائم دیگر کاهش GSH در ورزشکاران بروز سندم تمرین زدگی می باشد.

بنابراین این احتمال وجود دارد که استفاده از پروتئین وی در جلوگیری از تمرین زدگی و یا حداقل تخفیف آن بسیار دشوار است.

هنگامی که در خصوص پروتئین وی صحبت می کنیم در حقیقت داریم رجوع می کنیم به یک پروتئین پیچیده که تشکیل شده از چندین زیرشاخه پروتئین های (پپتاید) دیگر همچون، بتا، لاکتوگلوبولین، آلفا لاکتوآلبومین، ایمینوگلوبین IgGs، گلیوکوماکروپپتایدز، بووین سرم آلبومین BSA و پپتایدهای فرعی دیگر مثل لاکتوپروکسی دیبس، لی سوزیم و لاکتوفرین.

هر یک از این پپتایدهای فرعی که در وی وجود دارند به لحاظ خصوصیات بیولوژیکی در خواص ویژه خود می باشند. اخیراً جداسازی این زیرشاخه ها در مقیاس بزرگ یا غیرممکن بوده و یا برای هر منظور به جزء تحقیقات بسیار هزینه بر است. تکنولوژی فیلترینگ مدرن در دهه گذشته پیشرفت های محسوسی داشته به گونه ای که این امکان را برای شرکت ها فراهم ساخته که بتوانند پپتایدهای فعال بسیار حساس همچون لاکتوفرین و لاکتوپروکسی دیس را از وی جدا سازند.

خیلی از این زیرشاخه ها آن هم در مقادیر بسیار ناچیز در شیر گاو طبیعی و آن هم کمتر از یک درصد یافت می شوند. برای مثال: یکی از مهمترین این زیرشاخه ها یعنی لاکتوفرین که گفته می شود در جلوگیری از بسیاری از بیماری ها و همچنین افزایش سیستم ایمنی و سلامتی عمومی بدن نقش دارد. تنها نیم تا یک درصد در پروتئین وی که از شیر گاو گرفته شده را تشکیل می دهد در صورتی که در شیر انسان این مقدار حدود ۱۵ درصد می باشد. در دهه های گذشته پروتئین وی (پودر وی) یک روند دگرگونی را طی کرده و تا به حال چند نسل از آن تولید شده و به بازار مصرف عرضه شده اند.

مزایای پروتئین وی

عملکرد فیزیکی

سالیان زیاد تمام ورزشکاران جدی که به سختی تلاش می کردند که اندامی عضلانی و ورزیده و خوش فرم داشته باشند پروتئین وی را به عنوان یک استاندارد طلایی و نمونه عالی برای مقایسه  مد نظر داشتند. تحقیقات و مطالعات علمی نیز چنین باوری را تائید می کند. ورزشکاران نیاز به پروتئین بیشتری در رژیم غذایی خود دارند تقریبا دو برابر میزان مجاز توصیه شده روزانه نیازمند پروتئین هستند. انتخاب نوع پرتئین تاثیر متفاوتی در عملکرد ورزشکاران دارد به همین دلیل  پروتئین وی انتخاب مناسب برای تمامی  ورزشکاران می باشد.

پروتئین وی به تنهایی یک پروتئین کامل محسوب می شود چون که ترکیب ایده الی از تمام اسید           آمینه های ضروری را در خود دارد. پروتئین وی بهترین منبع تامین  BCAAsمی باشد و از بیشترین میزان اسید آمینه های زنجیره ای BCAAs بین تمام منابع غذایی طبیعی برخوردار است. آمینو اسیدهای زنجیره ای برخلاف سایر آمینو اسیدهای ضروری مستقیما در عضلات متابولیز می شوند و اولین آمینو اسیدهایی میباشند که در طول ورزش و تمرینات مقاومتی مورد استفاده قرار می گیرند. کاهش سطح BCAAs  منجر به خستگی و در نتیجه درد عضلات می شود. پروتئین وی، BCAAs  تحلیل رفته بدن را به سرعت تامین می کند و باعث ترمیم و بازسازی بافت عضلات می شود. آمینو اسید لویسین نقش کلیدی در ارتقا سنتز پروتئینی عضلات و رشد عضلات بازی می کند. تحقیقات نشان داده است که افراد ورزشکاری که رژیم غذایی حاوی مقادیر فراوان لویسین مصرف کرده اند بدنی عضلانی و کم چربی نسبت به افرادی که در رژیم غذایی خود لویسین کم دریافت کرده اند دارند. پروتئین وی ایزوله تقریبا 50% لویسین بیشتر نسبت به انواع دیگر پروتئین ها دارد و می تواند در از بین رفتن چربی های بدن به ورزشکاران کمک کند. پروتئین وی به خوبی در آب حل شده و بسیار سریع جذب بدن میشود. پروتئین وی با افزایش سطح گلوتاتیون که یک آنتی اکسیدان قوی می باشد کمک قابل توجهی در افزایش سطح ایمنی بدن می کند.

ورزش و تمرینات مقاومتی باعث کاهش سطح گلوتاتیون در بدن می شود.  پروتئین وی به ورزشکاران کمک می کند تا با بدنی سالم و قوی به اجرای فعالیت های ورزشی بپردازند.

مضرات پروتئین وی

مصرف خودسرانه پروتئين ها و مكمل هاي ورزشي در بسياري از باشگاه ها رواج دارد، اما درصورتي كه در استفاده از اين تركيبات دقت كافي صورت نگيرد مي تواند عوارض خطرناكي مانند فشارخون و آسيب به كليه را به همراه داشته باشد. متاسفانه در باشگاه هاي ورزشي و در بين مربيان عقايد و باورهاي اشتباهي در مورد مصرف مواد غذايي و استفاده از مكمل ها و پروتئين ها وجود دارد كه هيچ پايه و اساس علمي ندارند.

براي مثال برخي از مربيان به ورزشكاران توصيه مي كنند از آب، مواد شيرين يا مواد غذايي كه نشاسته دارند استفاده نكنند. اين يكي از باورهاي اشتباه در بسياري از باشگاه هاست و بر خلاف تصور عموم اين مواد باعث افزايش وزن بعد از ورزش كردن نمي شوند.

در برخي از باشگاه ها به ورزشكاران توصيه مي شود براي لاغري آب كرفس مصرف كنند يا براي افزايش وزن از پروتئين ها استفاده كنند، درحالي كه هيچ كدام از اين روش ها تاثير زيادي بر تناسب اندام ندارند

کراتین

کراتین ترکیبی از دسته ترکیبات پروتئینی است که از سه آمینواسید متیونین، آرژنین و گلیسین تشکیل می گردد. این ماده در بدن به صورت ترکیب فسفاته (کراتین فسفات) درآمده و به عنوان یکی از منابع ذخیره انرژی به ویژه در فعالیت ها و ورزش های سرعتی و انفجاری به کار می رود. بیشتر ذخیره کراتین در ماهیچه های اسکلتی قرار دارد.در حال حاضر سالیان متمادی است که این ترکیب به عنوان مکمل در ورزش های مختلف به کار می رود و مطالعات سالیان اخیر نشانگر آن است که مصرف مکمل کراتین می تواند موجب افزایش میزان و محتوای کراتین موجود در عضلات گردد. البته برخی مطالعات دیگر پس از مصرف این مکمل افزایشی در توان ورزشی ورزشکاران مشاهده نکرده اند. لیکن اغلب مطالعات انجام شده تاکنون نشانگر آن هستند که مصرف تقریبی ۲۰ گرم از این ماده برای ۷-۵ روز موجب افزایش عملکرد سرعتی فرد به میزان ۵%-۱ شده و کار انجام شده توسط وی را در ورزش های سرعتی تکرار شونده (متناوب) ۱۵% افزایش می دهد.همچنین در صورتی که مکمل کراتین برای مدت یک یا دو ماه مصرف گردد. موجب افزایش توان سرعتی فرد (۸%-۵)، افزایش قدرت فرد (۱۵-۵ درصد) و توده بدون چربی فرد (۳%-۱) می شود.براساس اطلاعات موجود اثر کارافزائی این مکمل وابسته به میزان برداشت آن توسط عضلات می باشد.با توجه به اینکه این ماده هنوز از طرف کمیته بین المللی المپیک با محدودیت و یا منع مصرفی مواجه نشده است، بنابراین در بین ورزشکاران به عنوان یک مکمل کارافزا از جایگاه خاصی برخوردار است.

تنها اثر جانبی شناخته شده از مصرف این مکمل افزایش وزن بدن فرد می باشد و در حال حاضر تحقیقات بیشتر در رابطه با پاسخ افراد مختلف به این ماده، اثر آن در ورزش های متناوب و دوره ای، اثرات جانبی آن و اثرات طولانی مدت مصرف آن بر ورزش های استقامتی موردنیاز است.

مونوهیدرات کراتین ( Creatine monohydrate ) یکی از معروفترین و موثرترین مکمل های بدن سازی در بازار می باشد

هرکس که بطور مداوم کراتین مصرف نماید ، نتیجه عالی و حیرت انگیزی می گیرد.

به همین دلیل ۳ نفر از ۴ برنده مدال در بازیهای المپیک تابستان سال ۹۶ از کراتین استفاده می نمودند .

دانشمند فرانسوی برای اولین بار کراتین را در سال ۱۸۳۲کشف کرد و در سال ۱۹۲۳ دانشمندان کشف کردند بیش از ۹۵درصد کراتین در بافت ماهیچه ایی ذخیره می شود.