- مرجع دانلود جدیدترین مقالات ورد و پاورپوینت

برچسب: تأثیر ورزش

آمادگی جسمانی دانش آموزان یك امر بنیادی و اساسی است كه سلامت و قدرت افراد و اجتماع را تضمین می كند. دانش آموزی كه قدرت و كارآیی لازم بدنی را دارد، قادر است وظایف و كارهای روزانه خود را بدون احساس خستگی انجام دهد و توانایی لازم را برای گذراندن اوقات فراغت یا مقابله با پیشامدهای ناگهانی به دست آورد. چنین فردی از بیماری  و نارسایی ها و نواقص جسمی به دور خواهد ماند و استقامت، چابكی، انعطاف پذیری و سرعت از ویژگی های چنین دانش آموزی است.

دانش آموزان باید هر روز به فعالیت های منظم ورزشی براساس قدرت بدنی شان بپردازند تا قدم های صحیح به سوی آمادگی و كارآیی بدنی برداشته شود زیرا توجه به كارآیی بدن موجب می شود استخوان ها، مفاصل و عضله های بدن برای انجام حركات و فعالیت ها نیرومند شوند. دستگاه های تنفس و جریان خون نیز تا حد بسیاری از اجرای برنامه ها و حركت های صحیح ورزشی سود می برد.

هرچه برنامه های مناسب ورزشی، زودتر و در سنین كمتری اجرا شود، ابتلا به امراض قلبی و دیگر نارسایی ها كمتر خواهد بود. ارتباط بین آمادگی بدن و سرعت انتقال، یادگیری، انظباط، سازگاری با محیط، ایجاد صفات اجتماعی و تعاون با دیگران غیرقابل تردید است و مربیان باید به آن توجه كنند. مهارت های بدنی زاییدن قدرت استقامت و چابكی بدن است و با اجرای برنامه های صحیح ورزشی به دست می آید.

مقدمه

مطالعات جدید در مورد مغز و شیوه یادگیری مغز برای معلمان و والدین، دیدگاه های جدیدی درباره تدریس و یادگیری ایجاد كرده است پژوهش های جدید نه فقط یافته های نوینی را عرضه كرده است، بلكه به نوسازی برداشت های قدیمی درباره یادگیری هم كمك كرده است.

پژوهش های مغز محور، جدا از جنبش آموزش و پرورش نیستند، بلكه آنها رویكردهایی هستند كه آموزش و پرورش را مرتفع می سازند. (كانی 1990). با آن كه برخی پیشنهادهای پژوهشی مغز محور، دیر به بار می نشینند، ولی بینش ها و چشم اندازهای عملیاتی هم عرضه می كنند حتی برای ساختمان سازی و آماده سازی فضای بازی در مدارس.

اریك جنسن (1995) در كتاب جدید خود تحت عنوان تدریس مبتنی بر مغز اظهار می كند كه همگی درصدد هستیم تا راه حل هایی برای مسائل و چالش های آموزش و پرورش بیابیم و باید در كاربرد یافته های جدید تا حدودی احتیاط كنیم. آن گاه كه فردی رویكرد خاص سازگار با مغز برای ارتقای یادگیری معرفی می كند، به واقع، آن نمی تواند گام نهایی درباره یادگیری و تدریس باشد.

حال  آن قدری كه معلمان ورزش می توانند در میدان ورزش بچه ها را تربیت كنند، در كلاس واقعاً نمی شود آن ها را تربیت كرد، برای این كه در كلاس، بچه ها خودشان را جمع وجور می كنند و آدم نمی فهمد كه ذات آنها چیست. (شهید بزرگوار رجایی(

یادگیری و عملكرد مهارت های حركتی همواره مورد توجه بوده است زیرا مهارت های بنیادی و ابتدایی از همان اوایل كودكی كسب می شوند و به تدریج به كنترل قامتی دست می یابند و برای رسیدن به این مرحله كودك باید مراحل رشدی خود را به طور متوالی طی نماید و این مهم در بدو تولد نوزاد با انجام حركات غیرارادی در دستان نوزاد شروع و به تدریج به كنترل گردن و در سنین بالاتر به كسب مهارت های پیشرفته مثل مهارت های دست كاری (دریافت، پرتاب و ...) و مهارت های جابجایی  می شود.

كودك همچنان، روابط اجتماعی و مهارت های مرتبط به آن را كسب می نماید عملكرد مهارت های حركتی نیز سازگارتر و متعادل تر می گردد. حركت جزء اساسی ترین عوامل زندگی انسان است و نقش مهمی در رشد عمومی و به خصوص رشد ذهنی دارد. (حركت یعنی زنده بودن و زندگی كردن).

تأثیر ورزش بر متغیرهای روان شناختی

تحقیقات بسیاری نشان داده است كه ورزش علاوه بر اینكه ابزار ارزشمندی برای حفظ سلامت جسمانی است رابطه نزدیكی با سلامت روانی و به ویژه پیشگیری از بروز ناهنجاری های روانی دارد. ورزش از اضطراب و افسردگی می كاهد، اعتماد به نفس را افزایش می دهد و خودپنداره را تقویت می كند. ورزش به ویژه در سنین كودكی و نوجوانی مفر سالمی برای آزاد كردن انرژی های اندوخته شده است و این خود بسیار لذت بخش و آرامش دهنده است.

شركت در فعالیت های ورزشی به اجتماعی شدن و كسب مهارت  و كفایت و همچنین دوست یابی و ارتباط سالم با همسالان كمك می كند. در جریان یكی از پژوهش های اخیر در ایالات متحده 65 درصد از جوانان ابراز كردند كه ورزش آنها را از اعتیاد به الكل و مواد مخدر بازداشته است. (سیمون 1999).

در جریان فعالیت های ورزشی شدید میزان ترشح اندورفین ها افزایش می یابد و به همین دلیل ورزشكاران پس از انجام تمرینات احساس لذت و آرامش خاصی می كنند كه به آن اصلاحاً joggrs high گفته می شود. با توجه به شباهت بین اندورفین ها و تركیبات افیونی، ورزش كردن می تواند جایگزین سوءمصرف مواد مخدر در معتادان شود.

در نتیجه تمرینات ورزشی مدام میزان جریان خون در مغز افزایش می یابد. افزایش جریان موجب اكسیژن رسانی و تغذیه بهتر نرون های مغز شده و از تنگ شدن عروق مغز جلوگیری می كند. این تأثیرات خود موجب پیشگیری از فراموشی و زوال توانمندی های ذهنی در سالمندان می شود. تمرینات ورزشی همچنین موجب آزادسازی نوعی فاكتور رشد به نام B.D.N.F می شود كه می تواند نرون ها را در مقابل آسیب و صدمه مقاوم نموده و از بروز بیماری های آلزایمر و پاركینسون تا حدود زیادی جلوگیری كند.

بر طبق نتایج آزمایش هایی كه اخیراً در رابطه با تأثیر ورزش بر حافظه انجام شده، افزایش میزان تولید BDNF می تواند بر یادگیری و حافظه تأثیر مثبت داشته باشد. بنابراین در نتیجه تمرینات ورزشی، میزان جریان خود در مغز، تعداد سلول های مغز در ناحیه هیپوكامپ و ترشح مولكول های حفاظتی مانند  BDNF افزایش می یابد. مجموعه این فرآیندها می تواند موجب بهبود حافظه و به تعویق انداختن بیماری آلزایمر شوند (بركتولد).

انجام تمرینات ورزشی می تواند كاهش توانمندی های شناختی را كه در اثر سالمندی حادث می شود به تأخیر اندازد. تمرینات ورزشی رشد سلول های عصبی و گسترده شدن ارتباطات بین سلولی كه برای یادگیری و حافظه ضرورت دارد می تواند مغز را جوان و فعال نگهدارند. (كریستیت یافه).

دكتر یافه تأثیرات تمرین بر سلول های عصبی ناشی از افزایش جریان خون در مغز است كه منجربه آزاد شدن فاكتورهای رشد می شود و می تواند از سكته مغزی پیشگیری نماید. از سوی دیگر تمرینات ورزشی می تواند مانند برخی تركیبات دارویی، موجب آزادسازی سروتونین، نوراپی نفرین و دوپامین شود.

امروزه با پیشرفت علوم زیستی و روانشناسی کاملاً مشخص شده که موجودی به نام انسان مجموعه ای است از ویژگی های جسمانی و مشخصه های روانی که مطلقاً از یکدیگر قابل تفکیک نیستند. تغییرات بدن انسان مساوی است با تغییرات روح و دگرگونی روح با دگرگونی بدن برابر است. بدن انسان همیشه به صورت یک کل واحد عمل می کند، نه به صورت یکسری بخش های جد از هم. ذهن و بدن از هم جدا نیستند و تقریباً هیچ پدیده ای وجود ندارد که تأثیرات آن تنها جسمی یا روانی باشد. نه ذهن از عناصر و استعدادهای مستقل تشکیل شده است و نه جسم از بخش های متفاوت به وجود آمده است. تغییر در هر بخش آن می تواند برکل بدن اثر بگذارد.

از سویی دیگر، همسازی‌ یکی‌ از متمایزترین‌ جنبه‌های‌ حیات‌ معنوی‌ هر فرد، شخصیت‌ او می‌باشد. شخصیت‌ هر فرد همان‌ الگوی‌ کلی‌ یا ساختمان‌ بدنی‌، رفتار، علایق‌، استعدادها، توانایی‌، گرایش‌ها و صفات‌ دیگر او است‌. به‌ این‌ ترتیب‌ می‌توان‌ گفت‌ که‌ منظور از شخصیت‌، مجموعه‌ یا کل‌ خصوصیات‌ و صفات‌ فرد است‌.

در رابطه‌ با اثر ورزش‌ بر شخصیت‌ انسان‌، یکی‌ از گسترده‌ترین‌ عقاید این‌ است‌ که‌ ورزش‌، از راه‌های‌ گوناگون‌ در روحیه‌ و شخصیت‌ ورزشکاران‌ اثر مثبت‌ می‌گذارد. چنین‌ تأثیرات‌ مثبتی‌ ممکن‌ است‌ موقت‌ یا دایمی‌ باشد یا در مورد افراد جوان‌تر، به‌ این‌ دلیل‌ که‌ فرایند رشد و تکامل‌ روانی‌ و عاطفی‌ آنان‌ درحال‌ تکوین‌ است‌، بیش‌ از افراد مسن‌ صحت‌ داشته‌ باشد. احتمالاً مهم‌ترین‌ جنبه‌ این‌ تأثیرها‌، رشد شخصیت‌ است‌. علاوه‌ بر رشد شخصیت‌، ورزش‌ به ‌طور موثری‌ در تحول‌ «جنبه‌ اجتماعی‌ شخصیت‌» یا «صلاحیت‌ و شایستگی‌ اجتماعی‌» فرد اثر داشته‌ است‌.

 

ورزش و رشد شخصیت

ورزش‌ به ‌طور عمومی‌ سرشار از فرصت‌های‌ مناسب‌ برای‌ برخورد با موانع‌ و مشکلات‌ و اتخاذ شیوه‌های‌ مناسب‌ به ‌منظور رفع‌ آن‌هاست‌. این‌ وضعیت‌ از نظر سلامت‌ روانی‌ افراد و به‌ خصوص کودکان‌ اهمیت‌ بسیار دارد. در واقع‌، انتخاب‌ شیوه‌ یا شیوه‌های‌ ورزشی‌ (تاکتیک‌) که‌ منجر به‌ تسلط‌ و غلبه‌ بر موانع‌ (حصول‌ پیروزی‌) می‌شود، از نظر سلامت‌ روانی‌ بسیار مهم‌ است‌؛ زیرا نه‌ تنها احساس‌ رضایت‌ را در فرد گسترش‌ می‌دهد، بلکه‌ باعث‌ می‌شود در برخورد با موانع‌ و مشکلات‌، روحیه‌ای‌ مقاوم‌، جستجوگر، چاره‌اندیش‌، منعطف‌ و تحمل‌پذیر داشته‌ باشد. بنابراین‌، غلبه‌ کردن‌ بر کشمکش‌ها و مشکلات‌ در ورزش‌، امکان‌ دارد احساس‌ شخصی‌ فرد را در مورد شایستگی‌ و کنترل‌ خویش‌ افزایش‌ دهد، انگیزه‌ درونی‌ او را برای‌ بروز رفتار شایسته‌ بیشتر کند و شخصیت‌ او را به‌شکلی‌ بسیار مثبت‌، تحت‌ تأثیر قرار دهد. یکی‌ از عوامل‌ اصلی‌ رشد و شکوفایی‌ استعدادهای‌ روانی‌ و ذهنی‌ هر فرد‌، حرکت‌ است‌. روان‌شناسان‌ معتقدند که‌ هر قدر میدان‌ وسیع‌تری‌ از نظر محیطی‌، تربیتی‌ و ارتباطات‌ روانی‌ ـ اجتماعی‌ در اختیار انسان‌ گذاشته‌ شود، به‌ رشد بالنده‌ استعدادهای‌ نهفته‌ او کمک‌ می‌کند. کودکان‌ و نوجوانانی‌ که‌ فرصت‌ می‌یابند در میادین‌ ورزشی‌ استعدادها، توانایی‌ها، لیاقت‌ها و مهارت‌های‌ خود را به‌ نمایش‌ بگذارند و در رابطه‌ با مشکلات‌ ورزشی از خود ابتکار، خلاقیت‌ و احتمالاً بداعت‌ نشان‌ دهند، محیط‌ و شرایط‌ مناسب‌تری‌ از نظر تربیتی‌ پیش‌ رو خواهند داشت‌؛ به‌ ویژه‌ اگر این‌ عوامل‌ مناسب‌ محیطی‌ از طریق‌ برخوردهای‌ مثبت‌، تقدیرها و تشویق‌های‌ والدین‌، اولیا و همسالان‌ به‌ دلیل‌ ابراز خلاقیت‌ها و احراز موفقیت‌های‌ فردی‌، مورد حمایت‌ بیشتری‌ قرار گیرد. همچنین از آنجا که در حین‌ بازی‌ یا قبل‌ و بعد از آن‌، همه‌ افرادی که در تمرین‌های دسته‌جمعی شرکت می‌کنند، حق‌ دارند نظرات‌ خود را در جهت‌ بهبود وضعیت‌ اظهار کنند، ارایه‌ نظرات‌ صحیح‌ از طرف‌ هریک‌ از بازیکنان‌ در دفعات‌ مختلف‌، باعث‌ پذیرش‌ نظرات‌ آنان‌ از سوی‌ سایرین‌ خواهد شد. این‌ پذیرش‌ به‌ تدریج‌ بر قدرت‌ میدان‌داری‌ و رهبری‌ فرد خواهد افزود. به‌علاوه ‌کسب‌ موفقیت‌های‌ ورزشی‌ یا تلاش‌ برای‌ به‌ دست‌ آوردن‌ موفقیت‌، صرف‌نظر از نتیجه‌ای‌ که‌ حاصل‌ می‌شود، کوششی‌ است‌ که‌ به ‌طور مستمر در رقابت‌های‌ ورزشی‌ وجود دارد.

کسب‌ این‌ گونه‌ موفقیت‌ها یا حتی‌ توانایی‌ تلاش‌ و کوشش‌ برای‌ به‌ دست‌ آوردن‌ موفقیت‌ باعث‌ می‌شود فرد از استعدادهای‌ نهفته‌ خود مطلع‌ شود و امید او به‌ موفقیت‌های‌ ورزشی‌ و غیرورزشی‌ در زندگی‌ واقعی‌ افزایش‌ یافته، اعتماد به‌ نفس‌ او بالا برود. یکی‌ از متداول‌ترین‌ طبقه‌بندی‌هایی‌ که‌ روان‌شناسان ‌در رابطه با انواع تیپ‌های شخصیتی به‌ کار می‌برند، دو تیپ‌ درونگرا و برونگرا می‌باشد. افراد درونگرا کسانی‌ هستند که‌ واکنش‌ آن‌ها نسبت‌ به‌ موقعیت‌های‌ مختلف‌، منفی‌ است‌ یا از این‌ موقعیت‌ها فرار می‌کنند و ساکت‌ و آرام‌ می‌باشند. از طرف‌ دیگر، افراد برونگرا نسبت‌ به‌ موقعیت‌ها واکنش‌ مثبت‌ نشان‌ می‌دهند، در مقایسه‌ با تیپ‌ درونگرا بیشتر حرف‌ می‌زنند و تماس‌های‌ اجتماعی‌ آن‌ها نیز زیادتر است. تحقیقات‌ نشان‌ داده‌ است‌ که‌ افراد ورزشکار به‌‌دلیل‌ شرکت‌ فعال‌ در فعالیت‌های‌ اجتماعی‌ مانند تمرین‌ها‌ و مسابقه‌ها‌ و همچنین‌ مقبولیت‌های‌ اجتماعی‌ که‌ به‌دلیل‌ موفقیت‌های‌ ورزشی‌ احراز می‌کنند، شخصیتی‌ برون‌گرایانه‌ و فعال‌ می‌یابند و واکنش آن‌ها نسبت به شرایط مختلف بهتر می‌گردد.

به علاوه یکی از راه‌های مقابله با استرس، افسردگی، اضطراب و ناراحتی‌های روحی که اکثراً به‌ وسیله کم‌تحرکی تشدید می‌گردند، ورزش و حرکات نرمشی است. ورزش جریان خون مغز را افزایش داده و تغذیه سلول‌های مغزی را بیشتر می‌کند، دمای بدن را افزایش داده و منجر به ترشح موادی در بدن می‌گردد که شادمانی ایجاد می‌کنند، همچنین اعتماد به‌نفس و احساس رضایت فردی را که در افراد افسرده کاهش می‌یابند زیاد می‌کند،

در ضمن ورزش با بهبودی فعالیت سیستم عصبی، باعث خونسردی، نرمش و بهبودی مهارت‌ها می‌گردد. پرداختن‌ به‌ بازی‌ و ورزش‌، اصولاً باعث‌ انبساط‌ خاطر و شادابی‌ می‌شود. به‌همین‌ دلیل‌ است‌ که‌ گروه‌ زیادی‌ از مردم‌ پس‌ از کار و تلاش‌ خسته‌کننده‌ شغلی‌، ساعت‌های‌ فراغت‌ خود را صرف‌ این‌ گونه‌ فعالیت‌ها می‌کنند. حتی‌ دیده‌ شده‌ است‌ افرادی‌ که‌ از موضوعی‌ دچار تأثر و غم‌ هستند، چنانچه‌ با تمایل‌ خود یا اصرار دیگران‌ برای‌ کاهش‌ ناراحتی‌ به‌ ورزش‌ ‌بپردازند، واقعاً برای‌ دقایقی‌ هرچند کوتاه‌ تأثرات‌ خود را از یاد می‌برند. در افراد مبتلا به استرس انجام ورزش به دوری موقت از استرس کمک کرده، ادراک شخصی را افزایش می‌دهد و منجر به ایجاد احساس خوبی بعد از آن می‌گردد که فرد را قادر به یافتن راه حل برای مقابله با استرس می‌کند.

تعریف ورزش و تندرستی

ورزش عبارت است از یک فعالیت نهادینه شده که مستلزم کاربرد نیروی جسمانی شدید با استفاده از مهارت های جسمانی پیچیده به وسیله شرکت کنندگانی است که توسط عوامل درونی و بیرونی تحریک می شوند. این تعریف با فعالیت های ورزشی سازمان یافته ارتباط پیدا می کند. (کوشافر،۱۳۸۱) در جوامع اسلامی با توجه به این که کلیه سیاستگذاری ها در خدمت مکتب می باشد، تربیت بدنی نیز جدا از این اصل کلی نبوده و ضمن این که پی ریزی این علم  بر مبنای مسائل جسمانی و فیزیکی است، ولی در نهایت وسیله ای است که در کمال و تعالی انسان ها موثر بوده و می تواند گامی در جهت اهداف غایی انسان ها که همان سیر الی الله است، بر دارد. (عزیز آبادی فراهانی،۱۳۷۷) همانطوری که با ورزش قوت جسمانی خودتان را تقویت می کنید، قوای روحانیتان را هم تهیه و تقویت کنید. همانطوری که کوشش می کنید جسمتان قوی باشد، کوشش کنید که روحتان هم قوی باشد. (امام خمینی (ره)،۱۳۸۶) از نظر سازمان بهداشت جهانی،«تندرستی صرفاً نداشتن بیماری و ضعف نیست؛ بلکه منظور از آن سلامتی کامل جسمی، ذهنی، اجتماعی و روحی است. در حقیقت دو هدف عمده تندرستی، به تأخیر انداختن مرگ و پیشگیری از بیماری است» (گائینی، ۱۳۸۶)

 

امروزه با پیشرفت علوم زیستی و روانشناسی کاملاً مشخص شده که موجودی به نام انسان مجموعه ای است از ویژگی های جسمانی و مشخصه های روانی که مطلقاً از یکدیگر قابل تفکیک نیستند. تغییرات بدن انسان مساوی است با تغییرات روح و دگرگونی روح با دگرگونی بدن برابر است. بدن انسان همیشه به صورت یک کل واحد عمل می کند، نه به صورت یکسری بخش های جد از هم. ذهن و بدن از هم جدا نیستند و تقریباً هیچ پدیده ای وجود ندارد که تأثیرات آن تنها جسمی یا روانی باشد. نه ذهن از عناصر و استعدادهای مستقل تشکیل شده است و نه جسم از بخش های متفاوت به وجود آمده است. تغییر در هر بخش آن می تواند برکل بدن اثر بگذارد.

از سویی دیگر، همسازی‌ یکی‌ از متمایزترین‌ جنبه‌های‌ حیات‌ معنوی‌ هر فرد، شخصیت‌ او می‌باشد. شخصیت‌ هر فرد همان‌ الگوی‌ کلی‌ یا ساختمان‌ بدنی‌، رفتار، علایق‌، استعدادها، توانایی‌، گرایش‌ها و صفات‌ دیگر او است‌. به‌ این‌ ترتیب‌ می‌توان‌ گفت‌ که‌ منظور از شخصیت‌، مجموعه‌ یا کل‌ خصوصیات‌ و صفات‌ فرد است‌.

 ورزش و رشد شخصیت

ورزش‌ به ‌طور عمومی‌ سرشار از فرصت‌های‌ مناسب‌ برای‌ برخورد با موانع‌ و مشکلات‌ و اتخاذ شیوه‌های‌ مناسب‌ به ‌منظور رفع‌ آن‌هاست‌. این‌ وضعیت‌ از نظر سلامت‌ روانی‌ افراد و به‌ خصوص کودکان‌ اهمیت‌ بسیار دارد. در واقع‌، انتخاب‌ شیوه‌ یا شیوه‌های‌ ورزشی‌ (تاکتیک‌) که‌ منجر به‌ تسلط‌ و غلبه‌ بر موانع‌ (حصول‌ پیروزی‌) می‌شود، از نظر سلامت‌ روانی‌ بسیار مهم‌ است‌؛ زیرا نه‌ تنها احساس‌ رضایت‌ را در فرد گسترش‌ می‌دهد، بلکه‌ باعث‌ می‌شود در برخورد با موانع‌ و مشکلات‌، روحیه‌ای‌ مقاوم‌، جستجوگر، چاره‌اندیش‌، منعطف‌ و تحمل‌پذیر داشته‌ باشد. بنابراین‌، غلبه‌ کردن‌ بر کشمکش‌ها و مشکلات‌ در ورزش‌، امکان‌ دارد احساس‌ شخصی‌ فرد را در مورد شایستگی‌ و کنترل‌ خویش‌ افزایش‌ دهد، انگیزه‌ درونی‌ او را برای‌ بروز رفتار شایسته‌ بیشتر کند و شخصیت‌ او را به‌شکلی‌ بسیار مثبت‌، تحت‌ تأثیر قرار دهد. یکی‌ از عوامل‌ اصلی‌ رشد و شکوفایی‌ استعدادهای‌ روانی‌ و ذهنی‌ هر فرد‌، حرکت‌ است‌. روان‌شناسان‌ معتقدند که‌ هر قدر میدان‌ وسیع‌تری‌ از نظر محیطی‌، تربیتی‌ و ارتباطات‌ روانی‌ ـ اجتماعی‌ در اختیار انسان‌ گذاشته‌ شود، به‌ رشد بالنده‌ استعدادهای‌ نهفته‌ او کمک‌ می‌کند.

تعریف ورزش و تندرستی

ورزش عبارت است از یک فعالیت نهادینه شده که مستلزم کاربرد نیروی جسمانی شدید با استفاده از مهارت های جسمانی پیچیده به وسیله شرکت کنندگانی است که توسط عوامل درونی و بیرونی تحریک می شوند. این تعریف با فعالیت های ورزشی سازمان یافته ارتباط پیدا می کند. (کوشافر،۱۳۸۱) در جوامع اسلامی با توجه به این که کلیه سیاستگذاری ها در خدمت مکتب می باشد، تربیت بدنی نیز جدا از این اصل کلی نبوده و ضمن این که پی ریزی این علم  بر مبنای مسائل جسمانی و فیزیکی است، ولی در نهایت وسیله ای است که در کمال و تعالی انسان ها موثر بوده و می تواند گامی در جهت اهداف غایی انسان ها که همان سیر الی الله است، بر دارد. (عزیز آبادی فراهانی،۱۳۷۷) همانطوری که با ورزش قوت جسمانی خودتان را تقویت می کنید، قوای روحانیتان را هم تهیه و تقویت کنید. همانطوری که کوشش می کنید جسمتان قوی باشد، کوشش کنید که روحتان هم قوی باشد. (امام خمینی (ره)،۱۳۸۶) از نظر سازمان بهداشت جهانی،«تندرستی صرفاً نداشتن بیماری و ضعف نیست؛ بلکه منظور از آن سلامتی کامل جسمی، ذهنی، اجتماعی و روحی است. در حقیقت دو هدف عمده تندرستی، به تأخیر انداختن مرگ و پیشگیری از بیماری است» (گائینی، ۱۳۸۶)

چکیده ای از تاریخچه پیوند تن و روان

فیلسوفان در بستر تاریخ همواره درباره دوگانگی یا یکپارچگی تن و روان تردید داشته اند. از شواهد موجود چنین بر می آید که در روزگاران کهن، تن و روان را یکپارچه می دانسته اند. در فرهنگ های نخستین عقیده بر این بود که بیماری از رسوخ ارواح خبیثه در بدن ناشی می شود. باستان شناسان جمجمه های سوراخ شده از عصر سنگی پیدا کرده اند که به عمد با ابزارهای سنگی سوراخ شده بودند. گمان می رود که انسان های عصر سنگی می خواستند با سوراخ کردن جمجمه، ارواح خبیثه را از بدن بیمار خارج کنند.

یونانیان از نخستین مردمانی بودند که فرضیه ی جدایی تن و  روان را مطرح کردند. آنان به جای آن که بیماری را  به ارواح خبیثه نسبت دهند، آن را پیامد بر هم خوردن تعادل مایعات بدن می دانستند. بر طبق این فرضیه که ابتدا توسط بقراط عنوان شد و جالینوس آن را بسط داد، بیماری از بر هم خوردن تعادل چهار خلط در بدن ایجاد می شود. این چهار خلط عبارتند از : خون، سوداء، صفرا و بلغم.

تأثیر ورزش در اجتماعی شدن

پژوهش های اجتماعی شدن در ورزش با توسعه ی جامعه شناسی ورزش ارتباط مستقیم داشته است. طی دهه ۱۹۶۰ و اوایل دهه ۱۹۷۰ برای تبیین جنبه های گوناگون شرکت در فعالیت های ورزشی، تلاش بسیاری شده است. اغلب مطالعات اجتماعی شدن در ورزش حول دو مسأله متمرکز بوده است. یکی پیشایندهای شرکت در ورزش یعنی اینکه چگونه و تحت چه شرایطی شخص به ورزش رو می آورد و دیگری پیامد های شرکت در ورزش. این دو فرایند را اجتماعی شدن در نقش اجتماعی و اجتماعی شدن از طریق نقش اجتماعی نیز نامیده اند. لذا در اغلب منابع دو عنوان اجتماعی شدن در ورزش و اجتماعی شدن از طریق ورزش به چشم می خورد. در اولی فرد در نقش ورزشی مانند «ورزشکار» اجتماعی می شود و در دومی به یاد گیری نگرش ها، ارزشها، مهارت ها و  گرایش هایی کلی– مانند جوانمردی، انضباط– اشاره دارد که تصور می شود در فعالیت های ورزشی حاصل آید. اجتماعی شدن از طریق ورزش عبارت است از تأثیر ورزش بر باورها، نگرش ها و عقاید فرد. چنین پنداشته می شود که در درس هایی که از شرکت کردن در ورزش می آموزیم به سایر جنبه های اجتماعی انتقال پذیر است و از این طریق فرد را برای شرکت موفقیت آمیز در آن زمینه ها یاری می دهد.

تأثیر ورزش در شخصیت

شخصیت اجتماعی بیان کننده ی رشد صحیح و طبیعی روانی افراد است. چنانچه تربیت بدنی در یک جامعه مطابق با اصول این علم در نظر باشد، افراد ورزشکار را از فرد گرایی و خود محوری خارج کرده و رشد روحیات طبیعی را در فرد بهبود می بخشد که در نتیجه شکوفا شدن این استعداد، فرد با سایر افراد اجتماع آسانتر ارتباط برقرار کرده و در کنار آنها زندگی می نماید.(عزیزآبادی فراهانی،۱۳۷۳) جرج کلی از روانشناسان معروف، «شخصیت را روش و شیوه خاص هر فردی در جستجو برای پیدا کردن و تفسیر معنای زندگی تعریف می کند .» مطالعات انجام یافته نشان می دهد که ورزشکاران و قهرمانان، با شهامت و فداکار می باشند و بر اراده خود تسلط دارند. (کوشافر، ۱۳۸۱) بازی و ورزش  پیوند تنگاتنگی با رشد و تکامل شخصیت کودک دارند و آن را به مرحله نضج و آگاهی اجتماعی می رساند. پژوهشگران تحقیقات فراوانی پیرامون نقش بازی وگیم ها در اجتماعی شدن و همچنین درباره این مسأله به انجام رسانده اند که چگونه فعالیت های بدنی، روی هم رفته در تکوین تصویر روشنی از بدن در ذهن کودک، که به تصویر بدن معروف است، تأثیر می گذارد.

 

علم پزشكی علاوه بر معاینات و تجویز داروها و اعمال جراحی كه در مورد بیماری های مختلف انجام می دهد، از ورزش نیز به عنوان وسیله ای در جهت بهبود و سلامتی بیماران بهره می برد. بعضی از پزشكان در مواردی مثل كم خوابی ، كم كردن وزن و ضعف های عضلانی مثل كمردرد، كسب هماهنگی های عصبی و عضلانی در بعضی از انواع فلج ، توان بخشی ، نداشتن اشتها ، داشتن اضطراب یا هیجانات روحی ، بی قراری ها ، افسردگی ها ، احساس پوچی و بسیاری دیگر از موارد ، بیمار خود را به ورزش كردن تشویق می نمایند. در اسلام نیز به ورزش شنا ، تیراندازی ، سواركاری و حتی پیاده روی سفارش شده است. پیامبر اكرم (صلی اله علیه و آله وسلم) پیاده روی را بهترین درمان برای بسیاری از بیماری ها معرفی می كنند. انواع ورزش را می توان بر حسب میزان فعالیت جسمانی و انرژی مصرفی در واحد ، نیمه سنگین و سنگین تقسیم كرد. به طور كلی ورزش های سبك اثرات مفیدی بر جسم و روان انسان دارد.

نتایج تحقیقات مختلف نشان داده است كه انجام انواع مختلف نرمش ها ، علاوه بر فواید جسمی فراوان ، بر مقابله با مشكلات عصبی و روانی نیز آثار مفیدی دارد.

با توجه به اثرات مثبت ورزش بر سلامت و تندرستی انسان فرهنگ ورزشی بیشتر پرداخته شود. از طرف دیگر برای رسیدن به توسعه پایدار در هر جامعه ای علاوه بر برنامه ریزی ، مدیریت صحیح و استفاده از فن آوری مناسب ، استفاده از منابع انسانی كارآمد اهمیت بسیاری دارد. جامعه ای كه نیروی انسانی سالم و شادابی داشته باشد ، این امكان را خواهد داشت كه در جهت توسعه واقعی ، سریع تر گام بردارد. همچنین جامعه ای كه دارای افرادی توانمند و قدرتمند باشد، دشمنانش هوس تجاوز به آن جامعه را نخواهد داشت.

زندگی امروز ما ماشینی شده وهمین امر باعث تنبلی افراد ورزش یکی از ارکان اصلی زندگی است که در تمام دنیا به این امر مهم توصیه شده و سعی شده در برنامه روزانه افراد حداقل 15 تا 20 دقیقه ورزش و حرکات ورزشی گنجانده شود ورزش روحیه انسان را شاداب و باعث شادی ونشاط و سلامتی می شود.

مسلماً عدم سازش وجود و اختلالات رفتاری در هر طبقه و صنفی و در هر گروه و جمعی بسیار مشهود است عوامل مختلفی را می توان در بوجود آوردن یا پایه ریزی عدم سلامت روان ذكر نمود: فشارهای اجتماعی، فقر مادی، اختلافات خانوادگی، تصادفات، بیماریها، مرگ و میرهای پیش بینی نشده و بسیاری از عوامل خانوادگی و اجتماعی همراه با عوامل وراثتی، افراد را دچار عدم تعادل روان می سازد. بنابراین برای پیش گیری از بیماری روانی و حفظ سلامت روان توصیه های مختصری در نظر گرفته می شود.

ورزش و سلامت روح و روان

 از دست آورد های پیشرفت تکنولوژی و زندگی امروزی، ظهور و بروز انواع ناهنجاری ها و اختلالات روانی عاطفی، هیجانات روحی منفی، استرس، ناامیدی و نگرانی، احساس پوچی و سردرگمی و نداشتن زندگی شیرین و با آرامش است؛ که در نتیجه آن مردم به انواع بیماری های روانی همچون اضطراب، افسردگی و ... مبتلا می شوند. در عصر حاضر، بیماری اعصاب و روان جزء مهمترین و شایع ترن بیماری هاست.در سرتاسر جهان بسیاری از مردم از اعصاب متشنج و در هم ریخته و سردردهای مزمن شکایت می کنند. مدیر یکی از کلینیک های درمانی معروف آمریکا (آقای مایو) اعلام می کند، بیش از نیمی از تختخواب های بیمارستان ها را کسانی اشغال کرده اند که گرفتار ناراحتی عصبی هستند. بیماری آنان از خرابی اعصابشان نیست؛ بلکه از هیجانات درونی، محرومیت، تشویش، نگرانی، ترس، عدم موفقیت، یأس و ناامیدی سرچشمه می گیرد. بسیاری از مردم می گویند، هنگامی که به طور منظم ورزشمی کنند، خواب آرامش بخشی دارند؛ و ورزشکاران تقریباً همان قدر که از مزایای فیزیولوژیک ورزش سخن می گویند، از فواید روانی آن نیز صحبت به میان می آورند. (هریس ، 1981) تقریباً همه کسانی که ورزش می کنند، اظهار می دارند که بعد از انجام حرکات ورزشی شاداب شده و حس خوب و مطبوعی به آنان دست می دهد؛ روحیه آنها بهتر شده و اعتماد به نفس بیشتری پیدا می کنند و این حس موجب افزایش کارآیی و توانایی آنها می گردد. امروزه، تحقیقات علمی بسیاری نشان داده است، که ورزش علاوه بر اینکه ابزار ارزشمندی برای سلامتی جسمانی است، رابطه نزدیکی با سلامتی روانی و به ویژه پیشگیری از بروز ناهنجاری های روانی دارد. ورزشکاران معمولاً نسبت به افراد کم تحرک، اضطراب و افسردگی کمتری احساس می کنند. (هاگس، 1984) و هانس سلیه می گوید: «ورزش اعصاب را در برابر هیجان و استرس مقاوم می کند.» در تحلیلی که روی تعداد زیادی از تحقیقات که تأثیر ورزش بر خصیصه های شخصیتی و اضطراب را بررسی کرده بودند انجام گرفت، مشخص شد که ورزش در درمان افسردگی های مزمن و حاد تأثیر متعادل کننده ای دارد و بیشترین میزان کاهش استرس، افرادی را شامل شد که به درمان کلینیکی نیاز داشتند.(نورث ، 1990؛ موتری و استیونز ، 1994) مطالعات دیگر، حاکی از اثرات مشابه ورزش بر حالات روحی در شرایطی خاص تر می باشد. مثلاً مادلین تأثیر حذف ورزش را روی ده داوطلب که 6 تا 7 روز در هفته روزانه 45 دقیقه ورزش می کردند، برررسی کرد. به این ترتیب که آنها پس از یک روز تمرین سه روز استراحت می کردند و روز پنجم تمرین را از سر می گرفتند. کم کردن و حذف ورزش با عوارضی چون افزایش اختلال درخودسنجی، اضطراب، تنش، افسردگی، سردرگمی و کاهش توان افراد همراه بود. این تأثیرات زمانی که تمرین از سرگرفته می شد، درست بر عکس بود. ورزش، به ویژه در سنین کودکی و نوجوانی مفرّ سالمی برای آزاد کردن انرژی انبار شده آنها است و این خود بسیار لذت بخش و آرامش دهنده است. ورزش شروع ناتوانی ناشی از سالخوردگی و بیماری مزمن را به تأخیر انداخته و باعث افزایش امید به زندگی فعال و نیز امید به خود زندگی می شود. و بالاخره، ورزش داروی اعصاب به همه ریخته و شادی آور است، و روان شناسان اذعان دارند که ورزش در تسکین حالات روحی منفی، نسبت به روان درمانی بهتر عمل می کند. پس فعالیت های بدنی به خصوص ورزش، سهم زیادی را در ایجاد امنیت و آرامش روانی و اجتماعی برای افراد و جوامع، و تأمین بهداشت و سلامتی و زندگی سالم خواهد داشت. تأثیر مهارت های حسی حرکتی و فعالیت های ورزشی بر کنش های ذهنی و تحول روانی، به گونه ای است که بسیاری از روان شناسان و کارشناسان تعلیم و تربیت عقیده دارند، این قبیل فعالیت ها در درجه اول، می بایست جزو برنامه های موظف آموزشی قرار داده شود. آشنایی دانش آموزان و دانش پژوهان با برنامه ها و روش های مختلف فعالیت های حسی و حرکتی، نه تنها سبب کنش های ذهنی آنها می گردد؛ بلکه موجبات نشاط روانی و سرزندگی، تقویت اعتماد به نفس و بالطبع بهداشت روانی آنها را فراهم می نماید.(افروز،1370) >کمترین مقدار فعالیتی که برای نیل به این مزایا لازم است، بیست دقیقه و سه بار در هفته و در ورزش های هوازی حداقل 70% تا 85%، حداکثر میزان ضربان قلب (220 منهای سن فرد) است. (لارسون و بروس ، 1987)

 تعریف ورزش

ورزش نوعی فعالیت رقابتی بین افراد است که بر اساس مهارت جسمی استوار بوده و در بر دارنده پاداش درونی و بیرونی است. یا به عبارت دیگر پرورش بدن دراثر حرکات و فعالیت های ریتمیک و پرنیرو و نیز تحرک جسمی و روحی .

ورزش راز سلامتی

در دنیای امروز، بیماری ایدز، مصرف دخانیات، نبود تحرک و ورزش، خشونت و سوء تغذیه، سلامتی بشر را تهدید می کند.بدون شک می توان گفت اگر ورزش در زندگی ما نقش و اهمیت خودش را پیدا کند و برای آن برنامه داشته باشیم، این عارضه های ناخوشایند شاید از بین بروند یا کم رنگ تر شوند. زیرا شخص ورزشکار معمولاً سیگاری نمی باشد، به تغذیه سالم اهمیت می دهد، از اعصاب آرام تری برخوردار است، انرژی خود را درست مصرف می کند و کمتر اهل خشونت و عصبانیت است. افزون بر این اثرات مثبت ورزش بیش از این است زیرا ورزش باعث زیاد شدن توده عضلانی بدن و مصرف بیشتر انرژی نیز می شود. تمرینات مرتب و منظم ورزشی باعث کم شدن چربی می شود و نمی گذارد چاق و بیمار شوید. انرژی مصرفی روزانه با ورزش و زیادشدن توده عضلانی افزایش می یابد. ورزش پیر شدن و سالمندی را به تاخیر می اندازد و باعث حفظ تناسب اندام و زیبایی بدن افراد می شود، از پوکی استخوان جلوگیری می کند و سبب تقویت سیستم اسکلتی بدن می گردد. در ضمن ورزش به مصرف مستقیم اسیدهای چرب می انجامد، روش مطمئن و مناسب درمان چاقی و پیشگیری از برگشت آن است، زیرا عضلاتی که تحت تأثیر فعالیت ورزشی اند بدون نیاز به انسولین انرژی خود را علاوه بر گلوکز (نوعی قند مورد مصرف بافت ها و سلول های بدن) از اسیدهای چرب تامین می کنند. ورزش حتی برای بیمارانی که به مرض قند (دیابت) مبتلا می باشند مفید است. ورزش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، عروقی و سکته های مغزی را کاهش می دهد. ورزش باعث زیاد شدن مقدار گردش خون موثر در بدن می شود و از لخته شدن خون درسیاهرگ عمقی پا جلوگیری می کند و دستگاه قلبی عروقی و دستگاه تنفس و ایمنی بدن را تقویت می نماید. همچنین اثرات مثبت ورزش بر دستگاه گوارش را نباید نادیده گرفت. افزون بر این ورزش از افسردگی پیشگیری می کند، روحیه فرد را بالا می برد و در زندگی خانوادگی و اجتماعی و در شغل افراد تاثیرات سازنده ای دارد. تجربه نشان داده است یک شخص سالم و تندرست معمولاً از موقعیت و پیشرفت شغلی بهتری نسبت به افراد چاق و کند برخوردار است. در غایت ورزش از مبتلاشدن به آلودگی های اجتماعی، مثل سیگار کشیدن، مواد مخدر و ... جلوگیری می کند، ذهن را تقویت می نماید و با اندیشه ای قوی می توان بر مشکلات و معضلات خانوادگی و اجتماعی بهتر فائق آمد.

اهمیت ورزش

امروزه ورزش یکی از اموری است که به عناوین مختلف در جهان مطرح شده و گروه زیادی به اشکال گوناگون با آن سرو کار دارند. برخی از مردم، ورزشکار حرفه ای اند و گروهی ورزشکار آماتور. گروهی طرفدار و علاقه مند به ورزش و دیدن برنامه ها، مسابقات و نمایش های ورزشی بوده، وعده ای نیز از راه ورزش امور زندگی خویش را می گذرانند.

وزارتخانه ها و ادارات ورزشی فراوانی تاسیس شده و مخارج زیادی صرف ورزش، ساختن استادیوم ها، مجتمع ها و باشگاه های ورزشی و نیز تهیه وسائل و لباس های ورزشی و یا تماشای مسابقات ورزشی می شود. بخش های قابل توجهی از برنامه های تلویزیون، رادیو، مجلات و سایر رسانه های گروهی، به ورزشی و اخبار ورزشی اختصاص دارد و خلاصه ورزش یکی از اموری است که در جهان به صورت جدّی مطرح بوده و از جهات مختلف دارای اهمیت می باشد، از جمله:

امروزه یکی از مشکلات جامعه بشری، مساله بی کاری و عوارض ناشی از آن است. بی کاری، به ویژه برای نوجوانان و جوانان و به خصوص در ایام تعطیلات تابستانی مدارس و مراکز آموزشی، بسیار خطرناک و مضرّ است و باید با آن مبارزه شده، یا به نحوی اوقات بی کاری را پر نمود که مفید بوده و یا لااقل مضر نباشد. بسیاری از انحرافات، از قبیل: اعتیاد به مواد مخدر، دزدی و ایجاد مزاحمت، دعواها و درگیری های خیابانی، انحرافات جنسی و ... زاییده بی کاری و ولگردی است.